'Langer doorwerken is onvermijdelijk'
8 september 2009, 18:04 | ANP
DEN HAAG (AFN) - De recessie slaat een groot gat in de overheidsbegroting. Om het tekort te dichten is langer werken onontkoombaar, zeggen de topeconomen Lans Bovenberg en Sweder van Wijnbergen in vraaggesprekken met het ANP.
Volgens de schattingen van het Centraal Planbureau (CPB) loopt het overheidstekort volgend jaar op tot 6,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp), ongeveer 36 miljard euro. Dat is aanzienlijk hoger dan de grens van 3 procent die in de Europese begrotingsregels wordt gesteld.
Volgens Van Wijnbergen wordt de noodzaak van ingrijpende maatregelen echter overdreven. ,,Den Haag is in paniek geraakt'', stelt de Amsterdamse econoom. ,,Een groot deel van het tekort verdwijnt vanzelf als de economie weer gaat groeien. Werklozen vinden straks weer een baan en bedrijven gaan weer investeren.''
Sporen
De financiële crisis laat echter wel degelijk haar sporen na in de overheidsbegroting, stelt Bovenberg. ,,Er was al een probleem door de vergrijzing, dat is door de crisis waarschijnlijk verdubbeld. Uitgesmeerd over vijftien jaar moet daardoor een gat van 20 tot 30 miljard euro worden gedicht'', rekent de hoogleraar economie van de universiteit van Tilburg voor.
,,De sleutel ligt daarbij op de arbeidsmarkt'', aldus Bovenberg. ,,In 2050 ligt de levensverwachting waarschijnlijk drie jaar hoger dan nu, als we twee van die jaren gebruiken voor werk dan helpt dat enorm. Daar moet de arbeidsmarkt op worden ingesteld, bijvoorbeeld door mensen beter te begeleiden naar ander werk en door de instelling van deeltijdpensioen.''
AOW-leeftijd omhoog
De AOW-leeftijd kan daarbij omhoog tot 67 jaar. ,,Dat is een goede maatregel'', aldus Van Wijnbergen. ,,Daarmee laat je zien dat je de stijgende overheidsschuld onder controle wilt krijgen. Maar vooralsnog zou ik het daarbij laten.''
Alleen langer werken is volgens Bovenberg, die vorige maand zelfs voorstelde de AOW-leeftijd op te krikken tot 68 jaar, echter niet voldoende. ,,De looneisen moeten de komende jaren worden gematigd. Dat bestrijdt de werkloosheid en zorgt ervoor dat de uitgaven van de overheid niet te veel hoeven te stijgen. Verder moeten mensen meer gaan betalen voor de diensten die ze gebruiken. Dat betekent minder subsidies, bijvoorbeeld voor hoger onderwijs en zorg, met voorzieningen voor mensen met lage inkomens.''
Hypotheekrente
Daarbij komt ook de aftrek van de hypotheekrente de komende jaren weer op tafel, menen beide economen. ,,Die zou je nooit invoeren, als die op dit moment niet bestond'', zegt Van Wijnbergen. De hoogleraar van de Universiteit van Amsterdam vreest echter dat er vooral gekozen wordt voor het verhogen van de belastingen. ,,Ik ben wat dat betreft bang voor wat ze gaan uitspoken. Met slecht beleid is dit land wel armer te maken.''
,,Er moet een heldere visie komen op wat de taken van de overheid zijn en wat de burger zelf moet doen'', concludeert Bovenberg. ,,De enige alternatieven zijn hogere belastingen en de kaasschaaf, waarbij overal een beetje vanaf wordt gehaald. Dat werkt niet. Er moeten duidelijke keuzes worden gemaakt, zodat de volgende verkiezingen ergens over gaan.''