Column: Negatief nieuws wijst op uitbodeming
Door Ron Boer
1 uur geleden in FINANCIEEL
We weten wie de schuld krijgt. Twee toeleveranciers uit de techsector maakten bekend dat 'een grote klant' minder producten afneemt dan verwacht. Die klant kon alleen maar Apple zijn, zo redeneerde de markt. Het gevolg was een uitverkoop in het aandeel.
Dat niet alleen. De hele sector kreeg het te verduren, volgens de kenners omdat de markt voor technologieproducten tekenen van verzadiging begint te vertonen. Het is niet al te ingewikkeld om te verzinnen dat er een natuurlijke rem zit op het koopgedrag van consumenten.
Van de andere kant is er deze week, het tijdsgewrichtje waarin Black Friday zich bevindt, niet aan het reclamebombardement van koopjes te ontkomen. Mochten de eerste verkoopcijfers in de VS echter tegenvallen, dan zal dat de negatieve stemming alleen maar verder beïnvloeden.
Een andere, minder gehoorde, verklaring voor de daling van de technologie-aandelen is het feit dat de grote namen oververtegenwoordigd zijn in talloze indices en ETF’s. Aangezien er bij ongeveer tweederde van alle beurstransacties geen mensenhand meer aan te pas komt, treedt er bij deze computergestuurde handel een zelfversterkend effect op, te vergelijken met de crash van 1987, waarin de ene golf verkopen zorgde voor een nieuwe, nog grotere.
Financieel koufront
De belegger die denkt rationeel te kunnen verklaren waarom markten te duur zijn, kan zich laven aan het Italiaanse begrotingstekort, stijgende rentes in de VS, dalende olieprijzen en een waterval aan negatieve berichten uit de financiële pers. Wat enkele maanden geleden nog geen enkele reden tot zorg was, blijkt nu de voorbode van een lang financieel koufront. De eerste voorspeller van dat cash de beste belegging van 2019 zal zijn, is al gesignaleerd.
Wij zoeken de verklaring voor een deel in het menselijk brein. Het gedrag van beleggers is de laatste paar honderd jaar niet veranderd - kijk naar gang, terug naar de aarde, die de virtuele tulpenbol, bitcoin geheten, de laatste weken doormaakt. Angst is een sterkere emotie dan hebzucht, reden waarom dalingen altijd veel sneller en heftiger verlopen dan stijgingen.
Neem je wat verder afstand van die emoties, dan zien we dat de economische groei weliswaar terugloopt, maar dat die voor de EU in 2019 nog steeds op +1,5% wordt geschat. Dat is redelijk als we dat optellen bij de forse stijging van de afgelopen jaren. Voeg daarbij dat – mede door de dalende olieprijs – er geen serieuze inflatie op de loer ligt en dan maken wij ons niet op voor een zware recessie. Voor wat betreft de beurs krijgen we hier intern de laatste dagen voldoende signalen die wijzen op een uitbodemende markt.
Hedgefonds
Het is niet de bedoeling om de hele sector publiekelijk aan de schandpaal te nagelen, maar onder de hedgefondsen bevinden zich rijpe en groene appelen. Een manager die zich tot de laatste categorie mag rekenen, is James Montier. In een videoboodschap richt hij zich tot zijn gedupeerde investeerders, waarin hij meldt dat het fondsvermogen van $ 150 mln in een klap is verdampt. Weg. Wrang genoeg is een opgezette constructie tussen de olie- en gasprijs hem en zijn klanten fataal geworden; wrang, omdat hij nota bene co-auteur is van een boek dat dit soort strategieën behandelt.
Het gevaar van een hedgefonds ligt erin dat de manager onverantwoorde risico’s gaat nemen. Door de in de sector gebruikelijke feestructuur van ‘2 plus 20’ (twee procent vaste fee plus twintig procent prestatievergoeding) is het lonend om groot in te zetten op één enkele strategie.
Dat wil zeggen: lonend voor de manager. Een simpel voorbeeld. Stel dat hij erin slaagt om 100 mln op te halen om dat vervolgens met een flinke hefboom (lees: opties) naar 150 mln te tillen, dan steekt hij 2 plus 10 is totaal 12 mln aan vergoedingen in zijn zak. Mislukt de zaak, dan zijn de beleggers hun inleg kwijt en verliest de manager alleen zijn reputatie.
Het is dan zaak met een zielig verhaal te komen van ‘een kans van 1 op de 1.000 dat dit fout kon gaan’ en ‘ja, dit gaat ons natuurlijk geen tweede keer overkomen’. Waarop de gedupeerden ‘om hun verlies goed te maken’ een nieuwe storting doen in zijn hedgefonds met als volgnummer 2 en het hele spel van voren af aan begint. Net als bij de bitcoin geldt hier het advies: kijk goed waaraan je begint.
Hoogrenderende obligaties
Nou we toch in een vrolijke stemming verkeren, als toetje het opbeurende verhaal over beleggers die van gekkigheid niet wisten wat ze met hun waardeloze spaargeld aan moesten. Ze werden aan de keukentafel verleid om te participeren in hoogrenderende obligaties, dus met een rendementje van een procent of zeven, acht.
Hiervoor moest alleen belegd worden in innovatieve producten als landbouwgrond, nieuwe energie of live entertainment, onontgonnen terrein voor de meeste deelnemers, maar dan waren de rendementen er ook naar… en de glimmende brochures zagen er trouwens beeldschoon uit. Als klap op de vuurpijl werd het verhaal nog eens verteld door een heel gladde jongeman met een keurig kapsel en een mooi pak. Als in een sprookje, zeg maar.
Voor alle potentiële slachtoffers en gedupeerden (die laatsten om herhaling te voorkomen) is er een advies. Lees het standaardwerk van Robert Cialdini ‘Influence. The psychology of persuasion’ (vertaald in het Nederlands). In dit boek worden alle verleidingstechnieken opgesomd en kunt u na lezing gewapend tegenstand bieden aan de verlokkingen van het voorgespiegelde gewin.
Ik kom vreemd genoeg nooit mensen tegen die de dupe zijn geworden van dit soort gladde praatjesverkopers, maar uit de verloren miljoenen blijkt dat u in goed gezelschap bent als u dat wel zou hebben gedaan. Wij stellen ons als professionals altijd de vraag of we er zelf geld in zouden willen steken. Als het antwoord ‘nee’ is, dan is dat reden genoeg om de folder bij het oud papier te gooien, waar die hoort.
Ron Boer is Managing partner bij Het Effectenhuis Commissionairs.