voda schreef op 6 februari 2019 21:14:
De grenzen van Trumps presidentschap komen in zicht
Trump is steeds impopulairder en lijkt weinig te bereiken. Verwordt hij tot een 'lame duck president'?
Trumps State of the Union afgelopen dinsdagavond werd gekenmerkt door een paradox. Zoals gebruikelijk bij deze jaarlijkse toespraak luisterde de hele wereld naar wat de leider van de machtigste democratie op aarde te zeggen had. Maar de president die sprak, gaf niet langer alleen de maat aan. Halverwege zijn termijn legde Trumps toespraak de grenzen van zijn presidentschap bloot.
Dat de toespraak plaatsvond op 5 februari, in plaats van op 29 januari zoals aanvankelijk gepland, was een signaal dat de regie niet langer bij Trump ligt. De Democratische leider in het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi weigerde de president in het Amerikaanse Congres uit te nodigen om zijn jaarlijkse toespraak over de staat van de VS te houden, zolang de overheid op slot zat vanwege een politieke impasse over de muur. En Trump had moeten toegeven. Slechts één keer eerder werd de State of the Union uitgesteld. In 1986 koos Reagan een nieuwe datum vanwege het ontploffen van de spaceshuttle Challenger. Reagan moest wijken vanwege een noodlottig ongeval. Trump moest uitstellen vanwege een crisis die hij zelf veroorzaakt had.
Gehavend
De president is gehavend uit dit politieke gevecht gekomen. Aan het eind van de langste shutdown in de geschiedenis heeft hij geen dollar extra voor de bouw van een muur tussen de VS en Mexico weten los te peuteren van het Congres, met een morrende achterban als gevolg. Trumps harde kern van aanhangers ziet nu een president die er niet in slaagt zijn belangrijkste verkiezingsbelofte waar te maken.
Drie op de tien Amerikanen achtte het zinvol de overheid op slot te gooien vanwege de muur. Dat smaldeel, een derde, is waar Trump het voor lijkt te doen. Ondanks een ronkende economie en de laagste geregistreerde werkloosheid in tijden, vindt maar 33,6% van de Amerikanen dat het met Amerika de goede kant op gaat, zo blijkt uit een gemiddelde van twaalf verschillende opiniepeilingen, berekend door de website realclearpolitics.com.
Partijpolitieke verzoening
De shutdown heeft bovendien de 'approval ratings' voor Trump onder de 40% doen zakken. 55,6% van de Amerikanen keurt Trumps presidentschap af, waarmee hij de slechtst scorende president in de geschiedenis is. Ook de beurzen geven geen cijfer waar de president zich aan kan vastklampen. De Dow Jones daalde over 2018 met 5,6%, het magerste resultaat sinds 2008.
Wellicht dat Trump daarom als thema voor zijn toespraak partijpolitieke verzoening had gekozen. Het Amerikaanse volk, zo meende Trump, ‘hoopt dat we niet regeren als twee partijen, maar als één natie'. Ook die woorden markeerden een nieuwe politieke realiteit. Een jaar geleden sprak Trump een Congres - het Huis van Afgevaardigden en de Senaat - toe waarin vooral werd geapplaudisseerd. Nu klonk alleen nog onder senatoren meer instemmend gejuich dan afkeurend gemompel.
Ondanks Trumps claim dat hij historisch succesvol is, zijn de Republikeinen hun meerderheid in het Huis van Afgevaardigden kwijtgeraakt aan de Democraten. Als die willen kunnen ze iedere verdere wetgeving van Trump tegenhouden. Daarmee komt het gevreesde label van lame duck president in zicht, het label waarmee Amerikanen een president omschrijven die weinig voor elkaar krijgt.
Spektakelstukken
Trumps oproep om 'onze verschillen te overbruggen’ bevatte een verborgen motief. In zijn toespraak waarschuwde hij voor 'ridicule partijdige onderzoeken’, een verwijzing naar zowel de Democraten die zich opmaken om Trumps financiën te onderzoeken als naar de Rusland-onderzoeken van speciaal aanklager Robert Mueller. Beide onderzoeken drukken Trump in een verdedigende rol en zullen de komende tijd grote politieke spektakelstukken worden. Het is de vraag of Trump zijn wens tot partijpolitieke samenwerking kan volhouden wanneer hijzelf of zijn directe kring onder de loep ligt.
Hoe dan ook is Trump weinig geloofwaardig in de rol van verzoener. Vlak voor de State of the Union noemde hij in een interview voormalig vicepresident Joe Biden, die een gooi naar het presidentschap overweegt, ‘dom’. Chuck Schumer, de leider van de Democratische Senaatsfractie was volgens Trump een ‘nasty son of a bitch’. Het onderstreept dat Trump volhardt in zijn gewoontes. De president blijft in een moeizame verhouding tot de waarheid staan. Het aantal leugens en verdraaide feiten die uit zijn mond komen, schommelt rond een gemiddelde van vijf per dag, zoals blijkt uit het register dat de Washington Post bijhoudt.
Lijst met successen
Deze State of the Union maakte duidelijk dat de lijst met concrete beleidssuccessen in een jaar tijd niet veel langer is geworden. Trump stond uitgebreid stil bij de belastingverlagingen, die alweer uit 2017 stammen. Destijds claimde Trump dat belastingkortingen zichzelf zouden terugverdienen via hogere groei, maar het bewijs daarvoor blijft uit. Trump bejubelde de economische groei van de VS, die het afgelopen jaar 3,5% bedroeg, maar liet onvermeld dat de groei aan het afzwakken is. Volgens de Federal Reserve kunnen de VS dit jaar rekenen op een groeipercentage van 2,3%.
Ondertussen is het Amerikaanse begrotingstekort als percentage van het bbp sinds Trumps aantreden meer dan verdubbeld. Het ministerie van financiën verwacht dit jaar meer dan $1000 mrd te lenen. Een historisch record, behaalt in een tijd van economische groei.