Beperktedijkbewaking schreef op 19 maart 2021 18:30:
[...]
Gaat de verdeling van restzetels eerlijk? Je kunt daar vraagtekens bij zetten. Ik licht het toe aan de hand van een gesimplificeerd voorbeeld. Stel er zijn 100 zetels te verdelen, er zijn 1000 geldige stemmen uitgebracht, en er doen twee partijen mee. Stel partij A kreeg 802 stemmen, en partij B 198.
De kiesdeler is 1000/100 = 10, dus:
Partij A krijgt sowieso 80 zetels, met een rest van 2 stemmen.
Partij B krijgt sowieso 19 zetels, met een rest van 8 stemmen.
Je zou op eerste gezicht zeggen: de ene restzetel gaat naar B. Maar zo gaat het niet, A krijgt die.
De redenering in de kieswet is:
Als B de restzetel zou krijgen, betaalt B: 198/20 = 9,900 stemmen per zetel.
Als A de restzetel zou krijgen, betaalt A: 802/81 = 9,901 stemmen per zetel.
Omdat A een fractie meer 'betaalt' gaat de restzetel naar A. Gevolg: 8 stemmers (op partij B) zijn teleurgesteld, hun stemmen gaan tegen hun zin naar A. In het omgekeerde geval zouden er slechts 2 stemmers zich bekocht voelen.
Uit dit voorbeeld kan je de volgende conclusies trekken voor het 'echie':
1. Kleine partijen die bijna 1, 2 of 3 keer de kiesdeler halen, krijgen bijna nooit een restzetel, ook al is hun 'rest' in absolute zin veel groter dan die van grote partijen.
2. Per zetel die ze wel krijgen, 'betalen' ze die met veel meer stemmen dan de grote partijen.
3. Een grote partij als de VVD kan via dit systeem wel twee restzetels afpikken van de kleintjes!
Je zou kunnen zeggen dat we al lang een soort kiesdrempel hebben, al beseffen weinigen dat.