Hoge inflatie? Japan heeft heel andere zorgen
Puck Sie 11:49
Te midden van politieke onrust, heel lage inflatie - ja, echt - en een vergrijzende beroepsbevolking beweegt Japan zich door de pandemie. De schuld bedraagt een ongeëvenaarde 250% van het bbp. Toch denken beleidsmakers niet aan het afbouwen van fiscale steun. Is economisch herstel al in zicht?
Vergrijzend Japan overweegt arbeidsmigranten voortaan een werkvisum zonder einddatum te geven, en doorbreekt daarmee het traditionele taboe op immigratie. Illustratie: Istock/FD Studio
Als een Chinese dertiger op 6 januari 2020 na een bezoek aan Wuhan naar Japan vliegt, heeft hij bij aankomst koorts. De Japanse regering treedt rigoureus op, scherpt grensbeleid aan en komt met economische steun. De reiziger was het eerste officiële coronageval in Japan, meldt het gezondheidsministerie tien dagen later.
De Japanse aanpak heeft langdurig succes. Op een bevolking van 125 miljoen pieken de coronabesmettingen half april met 3613 positieve testen per dag, terwijl dat aantal in dezelfde periode in Nederland boven de 7000 per dag ligt. De economische schade lijkt in eerste instantie beperkt, maar in de zomer van 2021 komt Japan in de verdrukking.
De besmettelijke deltavariant doet de coronabesmettingen oplopen tot recordhoogten van 156.931 positieve testen per dag. Mede door de eerdere succesvolle corona-aanpak blijft de vaccinatiegraad steken op 40%. Dat de Olympische Spelen ondanks protesten doorgaan valt slecht bij de bevolking. Ondertussen komt in fabrieken door coviduitbraken de productie stil te liggen en roept Tokio de noodtoestand uit. De steun voor de in september 2020 aangetreden premier Yoshihide Suga keldert.
De opleving van het coronavirus kost Suga de kop en geeft de Japanse economie een klap. In het derde kwartaal van 2021 krimpt het bruto binnenlands product (bbp) met 3%, terwijl analisten hadden gerekend op een daling van 0,7%. Naast het coronamaatregelen en personeelsuitval zijn de ontregelde aanvoerketens en schaarse halfgeleiders daar debet aan. Die raken de Japanse economie, die leunt op de productie en export van auto's en elektronica.
Dreigt een doemscenario?
Het krimpcijfer geeft kersverse premier Fumio Kishida, nummer drie al deze pandemie, reden voor extra steunmaatregelen. Terwijl Europa en de Verenigde Staten in het najaar proberen af te bouwen, komt de Kishida met een steunpakket ter waarde van bijna €309 mrd. De in oktober benoemde premier spreekt van een noodzakelijke 'nieuwe vorm van kapitalisme'. Dat suggereert dat seinen knipperend waarschuwen voor een economisch doemscenario, maar het tegendeel is waar. Ondanks de krimp in het derde kwartaal, wordt de covidschade dit jaar al deels gecorrigeerd.
€309 mrd
De regering van de in oktober aangetreden premier Fumio Kishida kwam met een economisch steunpakket ter waarde van bijna €309 mrd.
Takahiro Sekido, hoofd strategie bij MUFG, de grootste bank van Japan, ziet positieve tekens. De coronarestricties zijn versoepeld, de vaccinatiegraad is in de afgelopen maanden gestegen naar 80% en de besmettingscijfers zijn weer laag. 'Wij verwachten een groei van 2,4% voor 2021 en een van 2,6% voor volgend jaar', zegt Sekido in gesprek met het FD.
De belangrijke auto-industrie moet en zal de komende tijd herstellen, aldus Jeremy Osborne, directeur investeringen bij vermogensbeheerder Fidelity in Japan. 'Toyota heeft al laten weten dat alle binnenlandse productie weer op normale sterkte zal draaien in december, voor het eerst in zeven maanden.'
Herstel ook zonder steun
Economen en strategen van ING, Rabobank en ABN Amro verwachten eveneens dat de Japanse economie opkrabbelt. Die zal in de laatste vier maanden van dit jaar weer blijken te zijn gegroeid, daar is de nieuwe overheidssteun niet eens voor nodig, zegt Elwin de Groot, hoofd macrostrategie bij Rabobank. 'Het duurt even voordat zo'n steunpakket doorwerkt. En als je economie al herstelt door versoepelde restricties, hoe effectief is die steun dan eigenlijk?'
3,1%
ABN Amro verhoogde onlangs de groeiverwachting voor Japan voor 2022 van 2,5% naar 3,1%.
Senior econoom Arjen van Dijkhuizen van ABN Amro verhoogde onlangs zijn groeiverwachting voor Japan voor 2022 van 2,5% naar 3,1%. 'Ik moet er wel onmiddellijk bij zeggen dat de omikronvariant tot extra onzekerheden leidt.' Andere onzekerheden liggen bij ontregelde toevoerketens en een tekort aan onderdelen in auto-industrie, vult strateeg Sekido van MUFG Bank aan. Ook houdt hij de inflatoire druk goed in de gaten.