Een nieuw tijdperk van langdurig lage olieprijzen ligt op de loer
•Marcel de Boer
maandag 22 februari 2016, 21:30 Update: maandag 22 februari 2016, 22:32
Krantentitel: ‘Opveren Revolutie Markt Vraag Wereld maakt zich op voor nieuw tijdperk van langdurig lage olieprijzen’
Natuurlijk kan de vlam in de geopolitieke pan slaan, maar anders is er weinig reden om aan te nemen dat de olieprijs binnen afzienbare tijd flink zal stijgen. De tijd van 'peak oil', van schaarste in een naar olie dorstende wereld, is duidelijk voorbij.
Dit stelt het Internationale Energieagentschap in zijn maandag gepubliceerde 'Medium-Term Market Report 2016'. De markt blijft tot in 2017 met overproductie kampen. Daarna zal er wat meer evenwicht zijn, zonder dat de prijzen significant zullen stijgen.
Snijden in investeringen
De Parijse denktank, die 29 landen van energieadviezen bedient, benadrukt dat de investeringen van oliemaatschappijen in nieuwe capaciteit fors zijn teruggeschroefd door de lage prijs. Na een min van 24% in 2015, zal er dit jaar nog eens voor 17% in de budgetten worden gesneden. Het gevolg is dat het aanbod minder snel groeit, sterker in ieder geval dan de groei van de vraag afzwakt.
Het IEA verwacht dat de wereldwijde productie in 2021 zal zijn uitgebreid tot 100,5 miljoen vaten per dag, 4,1 miljoen vaten meer dan vorig jaar. Die toename is veel kleiner dan de ruim 11 miljoen die er in de afgelopen zes jaar bij kwamen.
Voorraden remmen prijsstijging
Voor oliehandelaren was dat maandag een argument om de olieprijs stevig hoger te zetten. Een andere reden was hoop dat Rusland, Saoedi-Arabië, Qatar en Venezuela er inderdaad in zullen slagen hun productie op het huidige niveau te bevriezen. Een vat Noordzeeolie werd ruim 5% duurder op $34,75. Maar dat is nog altijd heel ver verwijderd van de $115 die er in de zomer van 2014 nog voor werd neergelegd.
Het idee in de markt is dat de mondiale overproductie snel kan verdwijnen. Het IEA ziet dat pas ergens volgend jaar gebeuren. Maar ook dan zit een snel herstel van de olieprijs er volgens de denktank niet in, omdat de enorme voorraden die nu nog opgebouwd worden als een rem zullen werken. 'Het is momenteel moeilijk voorstelbaar dat er op korte termijn een significant herstel in de prijzen optreedt', aldus het IEA. De denktank houdt veel slagen om de arm, maar laat toch duidelijk doorschemeren dat de wereld nu in een nieuw tijdperk van langdurig lage olieprijzen verkeert.
'Peak oil' op zijn kop
Het agentschap benadrukt vooral dat de kostprijs van oliewinning 'meedogenloos' daalt dankzij technologische ontwikkelingen. Veel projecten die nu als te duur in de ijskast zijn gezet, kunnen daar snel weer uitgehaald worden als de prijs geleidelijk omhoog gaat. Dan zal blijken dat ze veel goedkoper in ontwikkeling kunnen worden genomen. Vooral voor de schaliewinning zou dat gelden, maar ook voor projecten in Arctische gebieden of in de diepzee.
'De wereld van "peak oil" is op zijn kop gezet', schrijft het IEA. Niet alleen zijn de reserves veel groter dan nog maar een paar jaar geleden gedacht werd. Ook lukt het steeds beter die reserves te ontsluiten en naar de markt te brengen.
Meer uit Iran, minder uit Rusland
De Amerikaanse olieproductie zal eind 2021 bijna drie keer zo groot zijn als in 2008. Buiten de VS verwacht het IEA veel van Iran, dat nu vrij van internationale sancties kan gaan produceren. Daarnaast heeft ook Irak mogelijkheden om de productie nog wat verder op te voeren. De Russische output ligt momenteel op recordniveau, maar zal op de middellange termijn duidelijk afnemen. Daar zijn veel velden bijna leeggepompt, terwijl het geld ontbreekt om nieuwe te ontwikkelen.
Voor wat betreft de vraagzijde maakt het IEA in zijn rapport korte metten met het idee dat de olieconsumptie wel eens flink kan toenemen omdat de prijs nu zo laag is. Dat was weliswaar het beeld van 2015, toen de mondiale vraag met 1,6 miljoen vaten per dag toenam (1,7% meer dan in 2014), maar voor de jaren tot en met 2021 rekent het IEA op stijgingen van niet meer dan 1,2% per jaar.
Die beperkte groei is toe te schrijven aan de wereldwijd toenemende energie-efficiëntie en maatregelen die het milieu moeten ontzien. Maar ook aan het feit dat vooral opkomende landen hun subsidieregelingen versoberen. Het grote publiek merkt dus niet direct dat de olieprijs zo sterk is gedaald.
Lagere groei remt vraag
Voor de afzienbare toekomst speelt vooral het feit dat de mondiale groeiverwachtingen nogal versomberen, waardoor de consumptieve vraag beperkter zal zijn. En dat geldt voor vrijwel alle regio's, zo schrijft de denktank. Daarbij sluit ze zich aan bij instellingen als de Oeso, Wereldbank en het IMF. Die hebben recent allemaal hun ramingen voor de groei van de wereldeconomie verlaagd.
Directeur Christine Lagarde van het IMF was maandag in Abu Dhabi, waar ze in een rede stelde dat de olieprijs waarschijnlijk langer dan verwacht laag zal blijven. Ze maande de Golfstaten hun overheidsuitgaven te beperken en de -inkomsten te vergroten door de belastingen te verhogen.
Opec-inkomsten dalen rap
Het IEA becijferde dat de Opec-landen in 2012 bij elkaar $1200 mrd verdienden met de verkoop van olie. Sindsdien zijn de revenuen stevig teruggelopen, tot $500 mrd in 2015. Als de olieprijzen op het huidige niveau blijven, zo schrijft het IEA, dan bedragen de inkomsten uit de olieverkoop in 2016 nog maar $320 mrd.
Zondag liet de National Bank of Abu Dhabi, de grootste kredietverlener in de Emiraten, weten te verwachten dat de prijs van WTI (de Amerikaanse benchmark) de rest van het jaar tussen $25 en $45 blijft bewegen, 'hoewel een kortstondige val richting $20 ook mogelijk is'.
Bron: FD.nl