Niet alleen westerse bedrijven, maar ook Taiwanese bedrijven verlaten steeds vaker China
Niet alleen westerse bedrijven zijn bezig een deel van hun productie uit China naar andere landen te verplaatsen, ook steeds meer Taiwanese bedrijven doen dat. De gevolgen van de handelsoorlog en geopolitieke spanningen maken het financieel minder aantrekkelijk alleen in China te zitten.
Anouk Eigenraam 27-06-23, 10:00
Kalm zit meneer Li in het gras aan de waterkant van een riviertje in Kunshan te genieten van het heerlijke weer. Normaal gesproken werkt hij verderop in deze straat bij een onderhoudsbedrijf voor Panasonic, maar vandaag heeft hij een vrije dag. Dat kan ook makkelijk, vertelt hij: ,,Er zijn weinig opdrachten.’’
De stad Kunshan, een half uur treinen van Sjanghai in het oosten van China, wordt ook wel ‘klein Taiwan’ genoemd wegens de vele Taiwanese bedrijven die hier gevestigd zijn. Dat wil zeggen, tot voor kort. Want de afgelopen paar jaar zijn veel van hen vertrokken. Li die al negen jaar in Kunshan werkt, schat dat 70 procent van de Taiwanezen daar is verkast.
Taiwanese bedrijven volgen de trend, die ook onder grote buitenlandse bedrijven en leveranciers is te zien zoals Foxconn en Apple en die fabrieken deels verplaatsen naar elders. De handelsoorlog met de VS, de pandemie en het zerocovidbeleid dat grote logistieke problemen bracht, zijn hier schuldig aan, zegt meneer Guan, die bij een bushalte staat te wachten. ,,Die combinatie maakt dat produceren in China steeds duurder wordt.’’
Bedrijven volgen het geld
Guan werkt voor een transportbedrijf dat voor elektronicabedrijf Compal werkt, een van de belangrijkste makers van laptops, pc’s en schermen. ,,Bedrijven volgen het geld en dat verplaatst zich naar Maleisië, Vietnam, India of Mexico. Mijn manager zegt dat Compal ook binnen twee jaar zal verhuizen naar Vietnam.’’ Volgens China Credit Information Service, een onderzoeksinstituut in Taipei, daalde de winst van de duizend grootste Taiwanese ondernemingen tijdens het laatste coronajaar met meer dan een vijfde.
Ook de steeds oplaaiende ruzie tussen Taiwan en het vasteland speelt mee. Peking beschouwt het eiland als onlosmakelijk onderdeel van China, Taiwan ziet zichzelf als onafhankelijk land. Een onoplosbare onenigheid, zo lijkt het voor nu.
Omdat China de spanning opvoert in de regio door voortdurende militaire oefeningen in Taiwans luchtverdedigingszone voelen bedrijven steeds meer de dreiging van een militair conflict. Mocht het zover komen, dan is het veiliger om als bedrijf je productie naar elders verhuisd te hebben, zo denkt men in het zakenleven. De inval van Rusland in Oekraïne en het overhaaste vertrek van veel multinationals dient in dat opzicht als een afschrikwekkend voorbeeld voor ondernemingen.
China is voor Taiwan van oudsher juist een belangrijke handelspartner. Het land was decennialang een goedkoop land om te produceren. Maar de investeringen vanuit Taiwan nemen de laatste tien jaar af: in 2011 vormden ze nog bijna 80 procent van alle buitenlandse investeringen, inmiddels is dat circa een derde.
Volgens een enquête van de Amerikaanse denktank CSIS eind vorig jaar zou meer dan een kwart van de ondervraagde Taiwanese bedrijven dat jaar vertrokken zijn uit China. Ruim een derde zou het overwegen. ‘Verbazingwekkend hoog’, zo omschreef Scott Kennedy, de auteur van het onderzoek de trend.
Met het vertrek van de bedrijven gaan ook werknemers weer de hort op. Een rapport van de Taiwanese overheid in april becijfert dat het aantal Taiwanese arbeiders is gedaald van 400.000 in 2011 naar 163.000 tien jaar later. Sommigen verhuizen mee met de productie naar andere landen.
Overigens zijn veel buitenlandse bedrijven in Taiwan ook bezig met voorbereiding op een mogelijk toekomstig militair conflict of economische blokkade van China in de Straat van Taiwan. De American Chamber of Commerce in Taiwan zegt desgevraagd dat bijna de helft van de leden onderzoekt welke stappen het moet nemen om de zaken te laten doorgaan in een dergelijk noodgeval. Denk aan het nu al wegsluizen van bedrijfseigendommen, meer lokaal personeel aannemen of je bedrijf omzetten in een lokale onderneming.
Ook Japanse bedrijven, die in Taiwan samen met de VS 40 procent van het zakenleven beslaan, zijn zeer ongerust. Een enquête van Nikkei Asia eind vorig jaar onder leidinggevenden van vijftig grote Amerikaanse en Japanse bedrijven wijst uit dat de helft al noodplannen heeft klaarliggen, inclusief geboekte open tickets, om medewerkers te evacueren in het geval van een oorlog.