Onderstaande post heb ik gisteren geplaatst op het AMG forum, naar aanleiding van mijn verwachting dat de beurzen, na een herstel van pakweg 10% nog eens zowat 25% kunnen dalen in het najaar en de reactie van een forumlid, dat de centrale banken de zaak onder controle zouden hebben. Dacht dat het wel interessant zou zijn om die post ook hier te delen.
Ik denk dat bij de centrale banken juist een deel van het probleem zit, op basis waarvan ik mijn verwachting omtrent een nog verdere daling van de beurzen heb.
In 2008 hadden we een bankencrisis. De CBs hebben toen enorme hoeveelheden geld in de markt gepompt om het vertrouwen in het bankwezen en de financiële wereld (dus ook de beurzen) te herstellen. "Whatever it takes" was een veelgehoorde uitdrukking daarbij.
Na 2008 zijn de CBs begonnen met het verlagen van de rente en zijn banken (m.i. terecht) opgezadeld/onderworpen aan o.a. Basel 1/2, 3 en 4. Dat houdt in, dat banken veel grotere buffers moeten aanhouden, zodat ze niet kunnen omvallen. Dat neemt dus geld uit de markt, lees: verlaagt de beschikbare geldhoeveelheid geld die in omloop is.
Het was natuurlijk niet de bedoeling dat dat een nadelig effect zou hebben, want minder geld beschikbaar drijft de prijs van geld op. Cash is dan King, is duur en verlaagt dus de investeringen en bestedingen en zou de wereld in een diepe recessie drukken.
Daarom zijn CBs begonnen met het opkopen van obligaties (er is dus altijd een koper voor je lening) en zijn ze begonnen met het verlagen van de rente.
Daarin zijn de CBs echter doorgeschoten. Enerzijds zijn ze niet tijdig gestopt met hun opkoopprogramma's, maar stopten ze niet toen de rente op een laag niveau stond. Er kwam zelfs zóveel geld in omloop, dat banken hun overtollig kapitaal alleen tegen een negatieve rente konden wegzetten. Vandaar ook dat veel van dat overtollige (en dus spotgoedkope) geld door beleggers werd geleend (of van hun spaarrekening werd gehaald), daardoor op de beurs terecht kwam en leidde tot idiote, vaak veel te hoge koers/winstverhoudingen, dus eigenlijk (vanuit historisch perspectief gezien) veel te dure aandelen.
Door allerlei omstandigheden zitten we nu (eigenlijk best wel binnen hele korte termijn) wereldwijd met een o.a. sterk oplopende inflatie. En nog een zooitje andere problemen.
Die plotselinge inflatieverhoging kwam voor de CBs als een verrassing (voor een aantal echte deskundigen echter niet) en werd daarom in 1e instantie dan ook gewoon ontkent. Of de inflatie zou van korte duur zijn. Nu blijkt, dat de inflatie niet ineens daalt (Lagarde gelooft nog steeds van wel) moeten de CBs maatregelen nemen.
Onder normale omstandigheden zouden ze de rente iets verhogen en de geldhoeveelheid iets laten toenemen, maar de rente stond al onder nul en de geldhoeveelheid was al gigantisch, dus wat doe je dan?
De FED lijkt bezig aan een traject om in korte tijd de rentes een paar keer te verhogen. Gaat ze daarmee de inflatie indammen c.q. effectief bestrijden? Ik denk niet dat dat lukt. Bovendien is de kans op een recessie dan heel groot, want consumenten kunnen geen leningen meer sluiten en hebben dan geen geld meer om andere zaken te kopen dan hun eerste levensbehoeften. Leidt dat dan ook nog tot hogere werkeloosheid, dan is sprake van stagflatie en dan zijn de rapen pas echt gaar.
Een van de oplossingen zou kunnen zijn, dat de rente wél enigszins, maar niet extreem, wordt verhoogd, maar de geldhoeveelheid wél fors wordt verminderd. Daardoor wordt geld schaarser, maar nét zo, dat bedrijven nog wél kunnen investeren en groeien en de werkgelegenheid in stand blijft De koopkracht neemt dan wél af, maar dat leidt (als het goed gebeurt) niet tot extreme werkeloosheid en armoede. De zachte landing zogezegd.
De ECB heeft dit probleem natuurlijk ook, maar daar komt ook nog bij, dat er bij de invoering van de Euro, nooit rekening is gehouden met het feit, dat o.a. de zuidelijke staten van Europa zwakke munten hadden, die ze om de zoveel jaar lieten devalueren. Dat is binnen de Euro niet meer mogelijk, dus zie je een aanzienlijk renteverschil tussen (bijvoorbeeld) Nederland/Duitsland en Italië.
Dat is bijna niet recht te trekken. En al zeker niet met een Lagarde die nog steeds in de ontkenningsfase zit en zegt "een oplossing te hebben voor dat probleem", maar aan beleggers niet duidelijk maakt hoe die oplossing er dan uitziet. En beleggers houden niet van onzekerheid.
Kortom: Er zit nog heel veel onrust onder beleggers, bedrijven en consumenten en die los je niet even snel op. Bovendien is de vraag welke maatregelen genomen gaan worden en welk effect die uiteindelijk zullen hebben. Dat is niet te voorspellen.
De winstwaarschuwingen vliegen ons nog niet om de oren, maar die zullen zeker bij de presentatie van de cijfers over het 1e halfjaar en zéker bij de cijfers bij Q3 komen.
En of we dan nog steeds op koers liggen m.b.t. de energietransitie of dat de ideeën daarover het komende halfjaar worden bijgesteld, kan ik niet voorspellen. In Duitsland wordt al gesproken over het opstarten van de kolencentrales en als het tegenzit gaan ze de kerncentrales ook weer doorstarten. Misschien gooien ze in Nederland het gasveld in Groningen ook weer open.
Dat alles bij elkaar maakt, dat ik een aantal zaken verwacht, waaronder het nogmaals fors dalen van de beurzen. En, zoals al aangegeven: ALS de CBs het allemaal goed doen, kan het effect misschien nog een paar jaar op zich laten wachten.
Aanvulling: Ik denk dat FT dus nog wat extra inkomsten te wachten staat. Prima vanwege hun noodzakelijke investeringen in dit en komend jaar. Bovendien zal dat de koers in al dat geweld hopelijk ook enigszins stabiel houden. Of zelfs doen stijgen, maar dat is een wensgedachte:).
Mijn mening voor wat die waard is uiteraard. Ben zeer benieuwd naar de ontwikkelingen deze week. AM1993