UTRECHT -
Kankercellen die zich uitzaaien kunnen ook rustige cellen aansporen tot agressief gedrag. Dat beschrijven onderzoekers van het Hubrecht Instituut te Utrecht in een zojuist verschenen artikel in het wetenschapstijdschrift Cell.
Deze Nederlandse ontdekking, waarbij kwaadwillende cellen in feite anarchie teweegbrengen, geeft diepgaande inzichten in het gedrag van kanker. Veel meer is nu duidelijk geworden over het proces van uitzaaiing of ’metastase’.
Uit microscopische filmpjes die de onderzoekers maakten, blijkt dat agressieve kankercellen minuscule blaasjes uitscheiden met daarin moleculen die andere cellen agressief maken. Door tumoren met cellulaire precisie te filmen tonen de Hubrecht-wetenschappers nu aan dat de rustige cellen, die deze blaasjes opnemen, letterlijk een gedragsverandering ondergaan. Ze worden als het ware ’besmet’ met het kwaad in zijn agressieve vorm.
Fouten
„Kanker ontstaat door een opeenstapeling van fouten in de erfelijke eigenschappen, ofwel het dna van cellen”, legt prof. dr. Jacco van Rheenen uit; hij is Hubrecht-expert in het microscopisch observeren van levende organismen. „Hierdoor trekken de cellen zich niets meer aan van de signalen die groei en rust van gezonde cellen regelen. Gevolg: ze gaan ongecontroleerd delen. Dit leidt uiteindelijk tot de groei van een tumor waarin tumorcellen steeds meer fouten oplopen.”
Van Rheenen en zijn onderzoekster Anoek Zomer ontwikkelden samen met hun collega’s speciale microscopische technieken om het gedrag van kankercellen in levende organismen te kunnen filmen. De onderzoekers gaven de tumorcellen met verschillende dna-fouten een andere kleur, een zogenaamd ’fluorescent label’. Daardoor gaven ze licht in verschillende kleuren en waren derhalve goed uit elkaar te houden. Door deze gekleurde cellen te filmen, werd duidelijk welke cellen beweeglijk zijn en door het lichaam kunnen reizen om elders uitzaaiingen te veroorzaken.