Een spelletje kwartetten
26 Nov 07, 08:26
door:
Ronald van Gessel
Pietje kan dat huis en die hypotheek helemaal niet betalen, maar geef hem een lening met lage aanvangslasten. Tegen de tijd dat Pietje echt moet gaan betalen, is zijn huis zoveel meer waard dat hij er met een nieuwe lening gemakkelijk uitkomt. Jarenlang was dat de dagelijkse praktijk in Amerika en het ging ook jarenlang goed.
Totdat de huizenprijzen niet meer tot de hemel groeiden en het kaartenhuis ineenstortte. We noemen dat nu de ’credit crunch’, de zwaarste financiële crisis ooit die wereldwijd steeds meer effect krijgt. De ECB moet deze week de handelsbanken opnieuw bijspringen.
Eerst was gerekend op $200 miljard verliezen, toen werd het $280 miljard en de laatste schattingen liggen op $400 miljard, zo blijkt uit een rapport van zakenbank Goldman Sachs.
Het eigen vermogen van de banken is zo uitgehold, dat tegenover elke verloren dollar eerst weer tien dollar moet komen om vlees op de botten te krijgen, aldus het rapport. Dat beperkt de mogelijkheden om het bankiersvak weer op te pakken (geld aantrekken en tegen een hogere rente doorlenen) met liefst $2 biljoen.
Dat bedrag is dus niet beschikbaar om de Amerikaanse economie uit het slop te trekken en vandaar dat er nu ook een recessie dreigt in de VS. Door de crisis staan de huizenprijzen wereldwijd onder druk, in Spanje bijvoorbeeld, met veel buitenlandse kopers, staan al hele straten te koop. In ons land valt de schade erg mee, grotendeels door onze bijna unieke hypotheekrenteaftrek.
Inmiddels weten we dat de kredietcrisis veel dieper gaat dan we dachten en dat de effecten nog vele maanden voelbaar zullen blijven. De Amerikanen zijn echter van rubber, ze hebben al vele crises gehad en zijn er steeds weer uitgekomen. De Amerikaanse economie is altijd nog goed voor 26% van de wereldeconomie. Als het slecht gaat merken de anderen het ook en die gaan dan helpen de zaak op te lossen, zo is de redenering.
Het grote toverwoord is nu dan ook ’uitsmeren’. Als de effecten van de ’credit crunch’ over een langere termijn kunnen worden uitgesmeerd, doet de lage dollar zijn werk via de export, is er tijd om leningen te saneren etc. Als de hele schade van $400 miljard meteen moet worden geslikt, is een ernstige recessie een feit. We gaan er dus wat langer over doen en dan haalt de groei en de inflatie het probleem vanzelf in, zo heeft een slimme ambtenaar op het Amerikaanse ministerie van Financiën bedacht.
En jawel hoor, het ministerie heeft zich sterk gemaakt voor een reddingsfonds, dat vanaf december moet gaan werken. Drie grote banken, Citigroup, Bank of America en JP Morgan Chase, hebben de handen ineengeslagen en willen $75 miljard bijeenbrengen. Liefst met hulp van zestig andere (ook Europese) banken. Met dat geld moeten alle pakketten slechte hypotheekleningen opgekocht worden om verder prijsverval te voorkomen waardoor de banken zichzelf en hun hedgefundklanten kunnen redden. Maar wie wil die ramppakketten hebben, geen hond natuurlijk behalve... de banken zelf.
Je verkoopt een pakket slechte leningen aan je collega, en de collega-bank weer aan de andere, steeds natuurlijk met een discount. In de boeken kun je laten zien dat je de ellende kwijt bent en zo kaatsen de hete aardappels de komende tijd van de een naar de ander en worden steeds een beetje minder heet oftewel afgewaardeerd. Op die manier moeten de banken nog een paar jaar ’kwartetten’ met pakketten slechte leningen voordat het probleem definitief onder het vloerkleed kan worden geveegd.
De rest van de wereld heeft weinig keus en moet meedoen het probleem op te lossen. De Amerikaanse economie is (nog wel) te groot en (nog wel) te machtig en de Amerikaanse vraag is (nog wel) te belangrijk voor de rest van de wereld. Maar inmiddels is Amerika een totale schuldennatie geworden met steeds minder kredietmogelijkheden, terwijl bijvoorbeeld China op een surplus van bijna $1500 miljard zit.
Zonder Amerikaanse vraag overleeft de Chinese economie ook, zuiver op de binnenlandse vraag, hetzelfde geldt voor Europa. De VS kunnen dus niet langer op de pof blijven leven, over een paar jaar zal het de rest van de wereld een zorg zijn wat er in de VS gebeurt. Da’s wel even wennen voor Uncle Sam, eerst verdienen en dan pas uitgeven.