Alle bussen in Groningen en Drenthe zijn eind 2025 elektrisch: 'Zo houden we het ov betaalbaar'
Frits Poelman • Vandaag, 07:02 • Groningen
Deel dit artikel
Qbuzz passeert het Julianaplein in Groningen. Voor de bouw van de nieuwe Zuidelijke Ringweg zijn dit jaar grote omleidingen aangekondigd, maar het openbaar vervoer rijdt zoveel mogelijk door.
Qbuzz passeert het Julianaplein in Groningen. Voor de bouw van de nieuwe Zuidelijke Ringweg zijn dit jaar grote omleidingen aangekondigd, maar het openbaar vervoer rijdt zoveel mogelijk door. Archieffoto: DvhN
Het OV-bureau Groningen Drenthe ziet de toekomst weer wat zonniger in en verduurzaamt het openbaar busvervoer komend jaar vrijwel volledig.
Het OV-bureau versnelt de verduurzaming van het openbaar vervoer in Groningen en Drenthe. Eind 2025 rijdt Qbuzz daar vrijwel alleen nog elektrisch. Het breidt zijn huidige duurzame vloot (196 bussen) vanaf de zomer uit met nog eens 148 elektrische bussen.
Alleen reservebussen rijden nog op diesel
„Dan zijn pakweg 9 van de 10 bussen elektrisch en vervoeren we reizigers in principe altijd en overal op een duurzame manier. We gebruiken alleen nog hvo-diesel voor reserve- en spitsbussen en op streeklijnen waar één dieselbus volstaat maar twee elektrische bussen nodig zijn”, zegt directeur Rosaline Hoorweg van het OV-bureau.
De netwerkkaart van de vaste openbaar vervoer verbindingen in Groningen en Drenthe.
De netwerkkaart van de vaste openbaar vervoer verbindingen in Groningen en Drenthe. OV-bureau Groningen Drenthe
Het bureau, namens beide provincies en de stad Groningen verantwoordelijk voor het openbaar busvervoer, staat financieel garant voor de vervanging van 148 dieselbussen. Qbuzz steekt ruim 100 miljoen euro in extra elektrische bussen van Nederlandse (Ebusco), Belgische (Van Hool) en Duitse (Mercedes) makelij.
„Wij geven Qbuzz de garantie dat ze tot het einde van de huidige concessieperiode (2029, red.) voldoende uren maken. De volgende vervoerder moet ze tot 2039 ook weer gebruiken.”
Overal langer onderweg door drukte
Bij onverhoopt nieuwe bezuinigingen verdwijnen de laatste circa 50 dieselbussen als eerste. „Maar we verwachten dat al die schone bussen het openbaar vervoer een grote impuls bezorgen, met veel nieuwe reizigers en dus ook extra inkomsten”, aldus Hoorweg.
Die zijn nodig omdat het bureau veel reizigers en geld verloor in de coronaperiode. De reizigersaantallen zijn nog steeds niet terug bij ‘normaal’: de cijfers van 2019. Daar komt volgend jaar nog een tegenvaller van een miljoen euro bij omdat de drukte op de weg wel weer bijna op het oude niveau zit. „Daardoor zijn onze bussen overal in Groningen en Drenthe langer onderweg.”
Een van de nieuwe elektrische bussen die in 2024 in Groningen en Drenthe gaan rijden. Deze krijgen de voormalige vaste OV-kleur (uit de tijd van DVM, FRAM en GADO, terug.
Een van de nieuwe elektrische bussen die in 2024 in Groningen en Drenthe gaan rijden. Deze krijgen de voormalige vaste OV-kleur (uit de tijd van DVM, FRAM en GADO, terug.
Hoorweg noemt de elektrificatie ‘een vlucht vooruit’. „Elektrisch rijden maakt openbaar vervoer aantrekkelijker en houdt het betaalbaar. Niet alleen bij de stallingen van Qbuzz, maar ook op de busstations van Appingedam, Assen, Groningen, Veendam en Winschoten zien reizigers de komende maanden extra laadpalen en transformatorhuisjes verschijnen.”
Waterstof ongeschikt voor Qliner
Dat het openbaar vervoer ondanks die miljoeneninvesteringen in bussen, laadpalen en randapparatuur goedkoper wordt, komt volgens het OV-bureau omdat onderhoud en brandstof goedkoper zijn dan van dieselbussen. Hoorweg: „We schrijven elektrische bussen in 15 jaar af. De laadapparatuur gaat veel langer mee. En van de beperkte netwerkcapaciteit hebben we geen last omdat we de aansluitingen bijtijds hebben aangevraagd.”
Bussen kunnen op sommige plekken, zoals hier op de A7 bij Groningen, de files passeren maar staan elders in Groningen en Drenthe steeds langer stil tussen de auto's.
Bussen kunnen op sommige plekken, zoals hier op de A7 bij Groningen, de files passeren maar staan elders in Groningen en Drenthe steeds langer stil tussen de auto's. Foto: Jaspar Moulijn
Behalve meer elektrische Qlink-bussen (stads/streekvervoer rond Groningen) en elektrische streekbussen komen er eind 2024 ook elektrische Qliners. Het OV-bureau probeerde jarenlang om die blauwe snelbussen (100 km/uur), die per dag tot ruim 1000 kilometer afleggen, te verduurzamen met waterstof. Die pogingen – aanvankelijk samen met Arriva en de provincie Friesland – zijn definitief gestrand.
De 100 procent elektrische Qliners moeten straks wel geregeld aan de laadpaal. „Als zo’n bus vanuit Groningen naar Emmen en Drachten is gereden, is het echt wel tijd om de accu bij te laden. Daarom komen er straks ook snelladers bij het Hoofdstation.”
Elektrische bus ligt er minder vaak uit
Volgens het OV-bureau pakt elektrisch rijden in meerdere opzichten gunstig uit. Stoker: „Met het laadproces gaat soms iets mis, maar de beschikbaarheid van elektrische bussen wordt steeds groter. Die is niet veel kleiner meer dan van dieselbussen die vaker voor onderhoud aan de kant staan.”
„We merken wel dat elektrisch rijden met zo’n grote vloot complex is. Je moet weten welke bus je nodig hebt voor een specifieke rit. Chauffeurs kunnen niet meer een willekeurig voertuig meenemen. Het vergt een heel andere manier van werken.”
Dat er begin december meer elektrische bussen uitvielen dan gemiddeld, kwam volgens Stoker niet alleen door de winterkou. „Dat kwam vooral door de vroege inval van de winter. De bussen werden nog niet opgeladen volgens het winterschema. In de nieuwe dienstregeling, vanaf 10 december, staan bussen langer aan de lader.”
Bus in weekend ouderwets druk
Met 92 procent aan het einde van 2023 komt het reizigersaantal aardig in de richting van het oude niveau. Volgens Stoker zijn er vooral in de weekenden meer reizigers dan voor corona (mede dankzij het Broez’n kaartje: een goedkope dagkaart voor twee personen). Op sommige werkdagen zitten de Qliners als eerste ook weer ouderwets vol.
Bussen in de binnenstad van Groningen.
Bussen in de binnenstad van Groningen. Foto: DvhN
De terugkeer van reizigers gaat volgens het OV-bureau traag omdat een deel van de forensen en studenten nog steeds één of twee dagen in de week thuis werkt, of tijdens de coronacrisis is overgestapt op een auto of elektrische fiets.
Er reden in 2023 ook nog minder bussen. Hoorweg: „Door chauffeurstekort en ziekte onder chauffeurs hebben we bewust minder bussen laten rijden om te voorkomen dat mensen bij een bushalte staan te wachten terwijl de bus niet komt.”
Toch kwam ongeplande rit-uitval (‘zo noemen we dat’) nog geregeld voor. „Die bleef net onder de 1 procent. Meer dan we willen, maar veel minder dan het zonder maatregelen was geweest. Volgens Qbuzz is het chauffeurstekort nu onder controle en kunnen alle geplande bussen, waarvan een deel uit voorzorg aan de kant werd gehouden, weer rijden.”
Vergeleken met 2019, het laatste jaar voor corona, rijden er in 2024 ook nog minder bussen. „Qlink rijdt in de spits bijvoorbeeld geen 6 keer maar 4 keer per uur, met aanvullingen bij grote drukte. We stemmen de planning af op de reizigersaantallen van vorig jaar. Daarom rijden we tussen kerst en nieuwjaar alleen zaterdagdiensten, met extra ritten voor forensen die aan het werk moeten.’’