Vandaag in het Dagblad van het noorden. Heel verhaal maar wellicht interessant.
Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en het UMCG zijn een stap verder gekomen met hun onderzoek naar een medicijn tegen corona. Ze stoppen het omstreden anti-malariamiddel hydroxychloroquine in een inhalator, want een pufje belooft wel de kans op besmetting te verkleinen en de ziekte minder ernstig te maken.
‘Pufjesprofessor’ Erik Frijlink heeft de eerste inhalatoren gevuld met hydroxychloroquine in zijn bezit. Als de medisch-ethische commissie akkoord gaat, proberen gezonde vrijwilligers het coronapufje binnenkort uit.
Dan is het nog een kwestie van testen of het echt werkt bij mensen die besmet zijn. Uiteindelijk moet het leiden tot een inhalator die de kans op besmetting met het coronavirus SARS-CoV-2 kleiner maakt. En als mensen toch besmet raken, moet het de ziekte minder ernstig maken.
Frijlink heeft zich niet uit het veld laten slaan door de verschillende onderzoeken van de afgelopen tijd die zouden aantonen dat de anti-malariamiddelen chloroquine en het daar aan verwante hydroxychloroquine niet werken tegen corona. Want die onderzoeken zijn omstreden en ze hebben de beide geneesmiddelen in de vorm van een pil getest bij patiënten die al ernstig ziek waren. ,,Terwijl je het middel juist in een vroeg stadium van de ziekte moet gebruiken’’, meent Frijlink.
Bovendien, als je het slikt komt er maar een minimale fractie van de stof in de longen terecht. Inhaleren werkt vele malen beter, verwacht hij. ,,Dan krijg je tenminste werkzame hoeveelheden van het medicijn in de longen. Vergelijk het met een vrachtwagen vol suiker die je in Zwitserland in de Rijn gooit in de hoop dat je dan in Rotterdam zoet water voor je cappuccino krijgt’’, doceert Frijlink. ,,Dan kun je beter een klontje suiker in je kopje doen in Rotterdam.’’
De zeker veertig jaar oude malariamiddelen zijn de afgelopen maanden veel gebruikt bij coronapatiënten in ziekenhuizen, ook in Nederland. Uit een Frans onderzoek was gebleken dat het goed zou kunnen werken tegen Covid-19. Maar in praktijk viel dat nogal tegen bij de patiënten in de ziekenhuizen.
Ook in drie grote onderzoeken die gepubliceerd zijn in de wetenschappelijke tijdschriften NEJM, JAMA en The Lancetwaren de resultaten teleurstellend. De wereldgezondheidsorganisatie WHO besloot daarop de onderzoeken naar chloroquine te stoppen maar kwam daar deze week plotseling op terug. De onderzoeken, met name de meest grootschalige die in The Lancet werd beschreven, waren zwaar onder vuur komen te liggen (zie kader). Er zou zelfs gefraudeerd zijn. De onderzoeken zijn veel sneller dan normaal gepubliceerd, zonder de gebruikelijke checks.
Hydroxychloroquine raakte bij het grote publiek bekend doordat VS-president Donald Trump zelf zei dat hij het slikte. Veel artsen vermoeden dat hydroxychloroquine minder goed werkt als iemand al ernstig ziek is van Covid-19. Maar de kans bestaat dat het in het begin van de ziekte wél bescherming biedt.
Het middel geeft wel allerlei vervelende bijwerkingen zoals hallucinaties, en bij een deel van de patiënten hartklachten. ,,Dat gebeurt veel minder als je het in lage doseringen geeft’’, verwacht Frijlink. ,,Tabletten bevatten doorgaans 400 tot 800 milligram. Wij houden het bij 20 milligram in de inhaler. Als je het dan meerdere keren per dag neemt, zit je nog maar op 80 milligram.’’
In theorie gaat de hydroxychloroquine de ziekte op drie manieren te lijf. Het zorgt ervoor dat het virus zich minder kan vermenigvuldigen, het remt de wisselwerking tussen ace2-receptoren op cellen en het virus, en het gaat de zogeheten cytokinestorm tegen, de overspannen reactie van het afweersysteem op het virus.
Frijlink verwacht niet dat het uiteindelijk door Jan en alleman gebruikt gaat worden. ,,Je zou het kunnen inzetten om mensen die dicht bij coronapatiënten komen, te beschermen. Familieleden die iemand verzorgen en met name zorgpersoneel. Als je die groepen zou kunnen beschermen door ze een tot drie keer per dag een dosis te geven, dan zou het hele zorgsysteem kunnen doordraaien tijdens een pandemie.’’
Frijlink en zijn team aan de Rijksuniversiteit werken al jaren met inhalators. Zo hebben ze verschillende griepvaccins geschikt gemaakt om toe te dienen via een pufje en tal van andere medicijnen. Inhaleren werkt volgens hen vaak beter dan slikken of injecteren. Frijlink is ervan overtuigd dat dat ook voor middelen tegen corona geldt. ,,We hebben aanwijzingen dat hydroxychloroquine zich in de longen van mensen stapelt’’, zegt hij.
Meteen in het begin van de coronacrisis in Nederland, in maart, is Frijlink begonnen met de corona-inhalator. Het kostte alleen nogal wat tijd het middel hydroxychloroquine te bemachtigen en vervolgens door een bedrijf zo te laten bewerken dat het in poedervorm in een inhalator kan. Dat is twee weken terug gelukt.
Vervolgens heeft het bedrijf PureIMS in Roden de eerste exemplaren van het coronapufje zelf gemaakt. Dat bedrijf fabriceert vaker inhalators die ontwikkeld zijn door het team van Frijlink.
Longarts Onno Akkerman van het UMCG gaat het onderzoek leiden. De bedoeling is dat twaalf gezonde vrijwilligers in het Centrum voor Revalidatie Beatrixoord in Haren het pufje gaan gebruiken. ,,Eerst alleen om te kijken hoe gezonde mensen het verdragen’’, zegt Akkerman. ,,Krijgen ze er geen hoestprikkel van? Of andere klachten?’’
De vrijwilligers krijgen eerst een lage dosis die stap voor stap wordt opgevoerd. ,,We controleren dan steeds hun longfunctie en andere effecten.’’
Mocht dit een succes worden, dan volgt onderzoek op mensen met Covid-19. ,,Dat is nu wel wat lastiger omdat er – gelukkig – maar zo weinig mensen met corona zijn’’, zegt Akkerman. ,,Maar je kunt je voorstellen dat we het kunnen geven aan mensen die net besmet zijn. Dat hangt erg af van het verloop van de pandemie. Uiteindelijk verwachten we dat het bij mensen die besmet zijn de vermenigvuldiging van het virus remt. Daardoor zouden we ook het besmettingsrisico verminderen.’’