AD zaterdag:
Door Trump beleven we een rare tijd
Sandra Phlippen is hoofd Nederland bij het Economisch Bureau van ABN Amro en docent aan de Erasmus School of Economics.
@sandraphlippen
Hoe kon het zover komen dat we gewend zijn geraakt aan een man die op een vrijdagmiddag onderuitgezakt naar de wereldkaart kijkt en tegen een onderdaan zegt: ,,Hé, dat grote land daar, hoe heet dat? Groenland zeg je? En waarom is dat niet van mij? Ik wil dat kopen! Wie moet ik daarvoor bellen?''
Wij raken ervan afgestompt, maar hoe ga je hiermee om als je in je dagelijks werk met deze vent te maken hebt? Neem nou de baas van de Fed, de Amerikaanse centrale bank, Jay Powell. Hij moet de Amerikaanse dollar stabiel houden en een recessie proberen te voorkomen. Maar met een president die de economie telkens in gevaar brengt is dat bijna niet te doen. Trump, altijd al wisselvallig, besluit het ene moment om producten ter waarde van honderden miljarden 25 procent duurder te maken voor zijn eigen mensen. Het volgende moment bedenkt hij zich en stelt dat besluit uit of af. Trump wisselt steeds sneller van mening en dus volgen aankondigingen en afkondigingen elkaar in steeds hoger tempo op. De Amerikaanse beurzen gaan daardoor ook van hoop naar vrees en omgekeerd, wat op zichzelf ook weer een destabiliserende werking op de economie heeft.
Voor die arme Powell en zijn team betekent dat hollen als Trump weer iets stoms doet, en stilstaan zodra hij zich weer bedenkt. Afgelopen weekend reisde Powell naar zijn jaarlijkse treffen met collega's van andere centrale banken in Jackson Hole, waar hij eindelijk eens achter de schermen zijn zorgen kon uiten. Officieel komen er alleen academische overwegingen naar buiten, maar maandag publiceerde de voormalige vicevoorzitter van de Fed, William Dudley, een overweging die oproer veroorzaakte en ook direct door de centrale bank terzijde werd geschoven als: 'niet onze mening' - wat zijn opmerking natuurlijk extra interessant maakt.
Volgens Dudley moedigt de centrale bank Trump indirect juist áán in zijn steeds agressievere beleid. Door het constant wegpoetsen van de nare gevolgen van Trumps beleid, kan de president het zo bont maken als hij wil, de renteverlagingen redden hem er wel weer uit. Volgens Dudley zou Powell moeten weigeren dit spelletje nog langer mee te spelen. Dat zou Trump ontmoedigen in het steeds verder opdrijven van het handelsconflict met China. Het zou de centrale bank ook helpen zich meer van de politieke waan van de dag te distantiëren. Maar het allerbelangrijkste zou zijn dat de centrale bank zijn ruimte om de rente te verlagen op de plank houdt, zodat de bank munitie heeft om te schieten als het echt uit de hand loopt. Dudley legt hiermee een zeer gevoelig punt op tafel, namelijk: wat betekent onafhankelijk van de politiek zijn in deze tijd? Als politici onverantwoorde risico's nemen omdat ze toch door de rentemanipulatie gered worden, worden centrale banken dan meegezogen in een politieke agenda? En als je zegt: 'we spelen je spelletje niet langer mee en laten de economische schade oplopen', is dat niet evengoed een politieke keuze? En wie beschermt het inkomen van de mensen ondertussen? En wiens schuld is dat dan? We leven in een rare tijd.