BAM print langste 3D-brug ter wereld: ‘Digitale revolutie! Heerlijk’
infra 167
BAM print langste 3D-brug ter wereld: ‘Digitale revolutie! Heerlijk’
Zo komt de langste geprinte brug ter wereld er uit te zien. In de toekomst zullen nog meer records sneuvelen.illustratie: Rijkswaterstaat/Pim Feijen
De langste 3D-geprinte brug ter wereld. Nijmegen beleeft deze primeur. Maandag 13 mei begint BAM met printen van de betonnen onderdelen voor de 28 meter lange organisch gevormde brug. “Er zit geen interpretatieverschil tussen ontwerp en uitvoering. Dat is het veelbelovende.”
Rijkswaterstaat kijkt over de schouders mee met de fietsbrug bij de wijk Dukenburg en heeft hoge verwachtingen van de pilot. Er moeten immers nog honderden bruggen en viaducten worden vervangen komende jaren. Er ligt een geprinte brug in Gemert, Nijmegen volgt en ook Noord-Holland staat te popelen voor vier geprinte bruggen: 3D-printen is de toekomst en Nederland loopt voorop.
Jeroen Nuijten van BAM
3D- en innovatie-experts Jeroen Nuijten van BAM en Steven Delfgaauw van Witteveen + Bos beantwoorden bij het begin van het printproces alvast een aantal vragen. Maandag begint de printer te zoemen in de gloednieuwe 3D-printfabriek.
Spannende tijd?
Nuijten: “Zeker. Komende weken gaan we full-speed aan de slag in onze fabriek in Eindhoven. Tot de bouwvak printen we bijna honderd betonnen lego-blokken die als een legpuzzel in elkaar passen, compleet met uitsparingen om het beton te kunnen spannen. Dan moeten we assembleren en de brug plaatsen. De tweede 3D-geprinte brug van Nederland. En steeds gaan we een stap verder. Nu nog een fietsbrug, maar we willen de bakens steeds verzetten.”
Delfgaauw: “Nu gaat het printen echt beginnen, na bijna een jaar voorbereiding. Het begint met een idee van ontwerper Michel van der Kley. We hebben gekeken naar de rationaliteit, de 3d-printer biedt heel veel vrijheid, maar kan niet alles. We hebben gekeken naar bochten, overspanning en constructie.”
Hoe gaat dat printen?
Nuijten: “Het mengsel is een mortel die bij beweging vloeibaar blijft en bij stilstand uithardt. Laagje voor laagje printen we de mortel, maar als je die doorsnijdt is het een homogene en sterke basis zonder dat de laagjesstructuur is terug te zien, behalve aan de zijkanten.”
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur): ‘Nieuwe technieken zorgen ervoor dat we sneller, duurzamer en goedkoper kunnen bouwen. 3D-printen is daar een mooi voorbeeld van. Deze technologie biedt kansen voor Rijkswaterstaat. De kennis die we met dit project in Nijmegen opdoen, is een investering in de toekomst.’
Hoe lang kan deze fietsbrug mee?
Nuijten: “Zeker 50 jaar.”
Delfgaauw: “De mortel is geschikt voor 50 jaar, maar ook in ontwikkeling. Daarom is testen en monitoring na oplevering nodig.”
Is de brug duurzaam?
Bijuten: “Dat kan beter, maar daarvoor zien we in de toekomst zeker meer mogelijkheden.”
Steven Overgaauw van Witteveen + Bos
Wat zijn de risico’s?
Delfgaauw: “We weten nog niet hoe de mortel en de brug zich houdt in alle weersomstandigheden. Hoe gaat het met krimp? Bij traditionele ontwerpen kun je terugvallen op een reeks van beproefde normen en standaarden. Nu is alles nieuw.”
Nuijten: “We hebben net eerste resultaten binnen van de brug in Gemert. Die lijken prima, al is wel enige krimp vastgesteld. Maar we zijn op de goede weg.”
Hoe zijn de risico’s eigenlijk verdeeld?
Delfgaauw: “Als onze code niet klopt, zijn wij verantwoordelijk. Als de robot niet goed print, is de bouwer verantwoordelijk. Het contract is nu vrij traditioneel opgesteld, maar deze technologie leent zich prima voor d&c-contracten.”
Is printen duur?
Nuijten: “Ik ben nog vrij terughoudend met het vergelijken van prijzen. In de traditionele bouw zijn we erg gewend meteen te denken in kostprijs plus marge. Dat werkt nu nog niet. Dit draait niet alleen om geld, maar ook om andere voordelen. Het gaat om een contract van ruim 4 ton. Dat klopt, maar BAM zal daar geen geld aan over houden. We willen ervaring opdoen en experimenteren en zijn blij met opdrachtgevers als Gemert, Rijkswaterstaat, Nijmegen en Noord-Holland die lef tonen zodat deze technologie zich kan bewijzen. Op termijn denk ik dat printen veel goedkoper zal zijn, met minder mensen op de bouwplaats, minder faalkosten en minder materiaal. Duurzaam, digitaal en circulair zijn de trends waar we in mee moeten.”
3D-brug Nijmegen
Opdrachtgever: Rijkswaterstaat samen met Nijmegen
Opdrachtnemer: BAM
Adviseur: Witteveen + Bos
Mortel: Weber Beamix
Contract: traditioneel
Contractwaarde: ruim 400.000 euro
Begin printen: 12 mei 2019
Oplevering brug: na bouwvak 2019
Wat zijn de voordelen?
Delfgaauw: “De vrijheid in ontwerp, maar ook de voordelen om een basisontwerp vrij simpel aan te passen en te hergebruiken. Er is ook 30 procent minder materiaal nodig, vergeleken met bekistingen. Je geeft de bouwer een G-code en die wordt geprint. Tekeningen heb je niet meer nodig. Bij een traditioneel ontwerp is er ook standaard discussie over de uitvoerbaarheid van een ontwerp. Het weerwoord ‘dat doen we altijd zo in de praktijk’, zul je hier niet horen.”
Nuijten: “3D-printen koppelt het ontwerp meteen aan de uitvoering. Daar zit geen speld tussen en dat is nu wel anders. Voor de ontwerp- en beheerfase zit al veel in de computer, maar tijdens de uitvoering staan nog altijd veel mannen op steigers die het net een beetje anders doen dan op de tekening staat. Daar gaat 3D-printen zorgen voor revolutionaire doorbraken en innovatie. De technologie zal zich razendsnel ontwikkelen, vergelijkbaar met robots.”
Loopt Nederland voorop met 3D-printen?
Delfgaauw: “Nederland loopt zeker voorop als het gaat om praktische toepassingen. Er bestaan al geprinte huizen, een vergaderfabriek en een brug. We zijn ook betrokken bij initiatieven in Dubai en Singapore, maar die hebben nog een hoog ‘show-case’- gehalte. Printen is een grote stap in het digitaliseren van de bouw. Heerlijk, digitale revolutie. Daar ben ik heilig van overtuigd, al zie ik niet zo snel een wolkenkrabber uit de printer rollen.”
Eerste publicatie door Ingrid Koenen op 10 mei 2019
Laatste update: 10 mei 2019