Ik doe het met VWO Economie I plus gezond verstand plus ervaring.
Ik wil je wel een paar tips geven.
Een jaarverslag is een momentopname. Je moet een bedrijf zien als een zich ontwikkelend systeem, je moet het dus over de jaren bekijken. Zaken om op te letten:
- Omzetgroei: we willen allemaal groei zien, liefst organisch en liefst gedreven door volumegroei. Maar niet koste wat kost.
- Winstmarges: groei ten koste van de marge willen we niet. Dus houden we de winstmarge ook in de gaten.
- Voorraaddagen en betalingsdagen. Vaak niet zo gemakkelijk te vinden. Als de voorraaddagen oplopen, produceren ze meer dan ze verkopen. Altijd een slecht teken. In sommige branches is er wel een seizoenseffect (extreem voorbeeld: schaatsenfabrikanten). Als betalingsdagen oplopen, hebben ze problemen de rekeningen te incasseren. Altijd slecht.
- Efficiency: verwant aan de winstmarges, maar nu gerelateerd aan de kapitaalstructuur. Let op Return On Investment (ROI): hoeveel winst maken ze op het totaal geïnvesteerd vermogen. Return On Equity (ROE): hoeveel winst maken ze op alleen eigen vermogen. Als ROE sneller oploopt dan ROI, dan vermindert het eigen vermogen tov het vreemd vermogen: ofwel ze kopen aandelen in, ofwel ze voeren de schulden op.
- Solvabiliteit. Het is gemakkelijk de winstgevendheid op te peppen door een hoop schulden te maken. Dat willen we niet. De solvabiliteit willen we op een gezond niveau zien (afhankelijk van de branche), en niet structureel zien afnemen.
- Vrije cashflow. Winst is een mening, cashflow is realiteit. Winst is te manipuleren door te spelen met afschrijvingen e.d. (klassieke truc). Vrije cashflow is niet zo gemakkelijk te masseren. Let op omzet min operationele kosten min noodzakelijke investeringen. Uitbreidingsinvesteringen moet je er eigenlijk buiten houden, dat is gebruik van cashflow, niet de oorsprong van de cashflow.
- Werkkapitaal. Het is een klassiek verschijnsel dat snel groeiende bedrijven het werkkapitaal uit de hand laten lopen. De discipline en efficiency gaan lijden onder de groei, management heeft problemen het bij te benen. Werkkapitaal mag groeien in lijn met de omzet, maar niet veel sneller.
- Al te mooie cijfers. Als het verloop van winst en/of omzet wel heel erg gladjes verloopt, zou het best wel eens niet kunnen kloppen. Zeker als het gebeurt in een branche die niet inherent voorspelbaar is.
Andere signalen:
- persberichten voor iedere order van enige omvang. Dat een bedrijf dingen verkoopt en opdrachten krijgt, zou geen nieuws moeten zijn. Een persbericht voor een uitzonderlijk goede deal is OK, een persbericht voor iedere deal is opschepperij.
- Nieuw poenerig hoofdkantoor. En andere geldsmijterij zoals Formule 1 sponsoring en dat soort zaken. Je wil no-nonsense management. Dus ook weer geen managers die heel erg prat gaan op hoe gewoon ze zijn gebleven.