De aarde staat op dit moment zo sterk onder druk dat de planeet "ruim buiten de veilige ruimte voor de mensheid" is terechtgekomen. Daarvoor waarschuwen onderzoekers in een nieuw artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances. De stabiliteit die het leven op aarde al 10.000 jaar kent - sinds de laatste ijstijd - dreigt hierdoor in gevaar te komen.
De wetenschappers bouwen voort op onderzoek uit 2009 naar de zogenoemde 'planetaire grenzen'. Er zijn negen grenzen vastgesteld: de opwarming van de aarde, het verlies van biodiversiteit, de stikstofkringloop/fosforkringloop, het gat in de ozonlaag, oceaanverzuring, waterschaarste, landgebruik, chemische verontreiniging en deeltjes in de atmosfeer.
Zolang de mens binnen die planetaire grenzen blijft, kan de aarde de belasting zelf oplossen en is het systeem relatief stabiel. Zodra de planetaire grenzen worden overschreden, komt de stabiliteit waarin de mens zichzelf millennia heeft kunnen ontwikkelen in gevaar, is het idee.
Gezondheidscheck voor planeet
Hoofdauteur Katherine Richardson vergelijkt de aarde met een lichaam en de grensoverschrijdingen met het hebben van een hoge bloeddruk: "Je bent niet meteen zeker van een hartaanval, maar het risico neemt wel toe."
De onderzoekers spreken van "de eerste gezondheidscheck voor de hele planeet". Van de negen grenzen, zijn er slechts drie niet overschreden, valt uit de studie op te maken. Het klimaat is verstoord, het verlies van biodiversiteit is veel groter dan toelaatbaar en er is te veel chemische verontreiniging en ontbossing.
Alleen de verzuring van de oceanen ligt nog binnen de planetaire grenzen, net als de luchtvervuiling en de uitputting van de ozonlaag. Voor klimaatverandering is de grens eind jaren 80 al overschreden, concluderen de onderzoekers. Maar ook de grenzen van de luchtverontreiniging en de verzuring van de oceanen zijn bijna bereikt.