Omstreden diepvries van 6 miljoen euro
In deze tanks worden duizenden zakjes met stamcellen bewaard in vloeibaar stikstof bij 196 graden onder nul.
Cryo-Save opende vandaag in Niel, nabij Antwerpen, de grootste stamcellenbank van Europa met ruimte voor 1 miljoen stalen. Zes miljoen euro investeerde het bedrijf in het complex met kantoorruimte, labo's en diepvriesruimte. Er werken dertig mensen. Het bedrijf verankert zich in België hoewel de activiteiten in ons land niet onbesproken zijn.
(tijd) - Cryo-Save werd opgericht in 2000 door bioloog Marc Waeterschoot. Het bedrijf verzamelt wereldwijd stalen navelstrengbloed van pas bevallen vrouwen, haalt er de stamcellen uit, stopt die in kleine zakjes van 10 op 10 en slaat die gedurende minstens 20 jaar op in tanks met vloeibaar stikstof bij 196 graden onder nul. Dat heet cryopreservatie.
1.875 euro
De ouders betalen daar maar graag 1.875 euro voor (zo’n 8 euro per maand), wetende dat hun kind met die stamcellen genezen kan worden van 85 verschillende ziektes, waarvan leukemie de meest gekende is. Cryo-Save bewaart de stamcellen op naam. Bij publieke databanken is men niet zeker of men geschikte stamcellen vindt voor een ziek kind.
Het commerciële aspect lokte heel wat kritiek uit bij Test-Aankoop, wetenschappers maar ook in politieke kringen. Test-Aankoop sprak van misleidende reclame omdat slechts een heel klein percentage de stamcellen nodig zou hebben. Tot nu toe werden slechts 18 zakjes opgevraagd. 'Maar het onderzoek gaat zo snel vooruit. Stel dat men het nut van stamcellen kan aantonen voor diabetes... ‘.
De Leuvense professor Marc Bogaerts, die een publieke stamcellenbank onder zijn hoede heeft, klaagde de 'woekerwinsten' aan. 'Hij vergeet vele kosten mee te rekenen', zegt Waeterschoot. 'Kijk naar onze winstcijfers dan weet je het.'
Cryo-Save boekte een halfjaarwinst van 928.000 euro. Trek dat door naar heel 2009 en rekening houdend met de 100.000 staaltjes in de diepvries, kom je op zo'n 18 euro jaarwinst per staal. 'We moeten toch winst maken. De ouders zullen het niet leuk vinden als we binnen 20 jaar niet meer bestaan als ze ons nodig hebben.'
Bunker
Het bedrijf stelt alles in het werk om te verzekeren dat de stamcellen niet verloren gaan. 'Ze worden bij de geboorte afgenomen en zijn dus onvervangbaar.' Bij de bouw van het nieuwe complex is er daarom extra gelet op veiligheid. 'De tanks zitten in een bunker. Er mag zelfs een vliegtuig op vallen. En er zijn overal camera's.
Bloeiende business
Vast staat dat private stamcelbanken een bloeiende business zijn. In Europa is Cryo-Save veruit de grootste met 50 procent marktaandeel. Wereldwijd kon het bedrijf geen statistieken geven. Cryo-Save bewaart nu stamcellen van ruim 100.000 kinderen, waarvan slechts 1.500 uit België. In Niel is er nu plaats voor 1 miljoen stalen. 'Het gebouw is op de groei gekocht. We denken dat dat binnen tien jaar zal vol zitten als we ons groeipad bekijken.'
Stamcellen en traiteurdiensten
'Er zullen steeds meer ziektes met stamcellen behandeld kunnen worden en we kunnen bijvoorbeeld ook de databanken van ziekenhuizen in beheer nemen. Als ziekenhuizen het traiteur- en poetswerk uitbesteden, waarom ook niet hun weefselbanken. Wij hebben alle vergunningen en de apparatuur om de controles te doen.'
Liposuctie
Cryo-Save heeft ook een aantal nieuwe producten in de pijplijn. '90 procent van de mensen kunnen we niet helpen omdat ze al geboren waren. Er zijn veel klinische studies bezig met stamcellen uit vet. We bekijken hoe we die cellen kunnen verzamelen en bewaren.' Dan hoeft niemand zich nog te schamen voor een liposuctie. 'Je kan gewoon zeggen dat het voor de stamcellen is, niet voor het overtollig vet weg te zuigen', lacht Waeterschoot.
Cryo-Save, met 200 werknemers wereldwijd, noteert sinds 2007 op de AIM-beurs in Londen. Daar komt dit jaar nog een notering op Euronext Amsterdam bij. 'Waarom niet België? Omdat het administratief kantoor in Nederland ligt.' Het bedrijf is op de beurs 38,9 miljoen Britse pond waard, zo'n 60 procent minder dan bij de beursgang.
Jan De Schamphelaere
17:19 - 16/09/2009 Copyright © De Tijd
Reacties (4)Xenophon op 17 september 2009 om 09:57
@bg393606 bedankt voor de info maar ik heb nog een stapel verslagen te lezen en ben toch niet van plan hierin te investeren dus ik ga passen voor die lectuur :)
Ongepast? (Spelregels) | Reageren nico op 17 september 2009 om 08:55
Ik begrijp wel niet zo goed waarom onze bemoeizuchtige politiekers hier weer hun zegje over moeten doen.
Ongepast? (Spelregels) | Reageren bg393606 op 17 september 2009 om 08:46
@Xenophon De continuïteit van de onderneming is niet gegarandeerd inderdaad. De continuïteit van de opslag daarentegen wel. Het bedrijf dient hiervoor provisies aan te leggen zodat bij een eventueel overkop gaan, de opslag gegarandeerd wordt. Bekijk eens de boeken, en je zal dat daaruit leren...
Ongepast? (Spelregels) | Reageren Xenophon op 17 september 2009 om 08:28
Het is uiteraard een zuiver commercieel alternatief, dat is duidelijk. Anderzijds, ik denk niet dat de ouders van de 18 kinderen wiens cellen daadwerkelijk werden opgevraagd zich de investering zullen beklagen. Ik zou me eerder zorgen maken om de continuïteit van de onderneming, wie kan garanderen dat deze decennia lang zal meegaan? Het probleem met publieke stamcelbanken is dat je geen garantie hebt dat, zelfs al deponeer je er stamcellen van jouw kind, deze ook effectief ter beschikking zullen zijn voor hem/haar indien de noodzaak er is.