TNO: 'Agressie tegen aardgasvrij wonen remt innovatie'
06 oktober 2018 09:43
Nog krap drie jaar en de gaskraan wordt langzaam dichtgedraaid bij bestaande woningen. Bij onderzoeksinstituut TNO wordt door een groep experts gewerkt aan innovatieve alternatieven, zodat de transitie goedkoper wordt, sneller verloopt en op meer steun van aardgasconsumenten kan rekenen.
Aardgasvrije Wijken is de naam van het programma van onderzoeksinstituut TNO, waarin wetenschappers samen met de overheid en bedrijven innovatieve oplossingen zoeken om de aardgastransitie in de gebouwde omgeving efficienter te laten verlopen.
De doelstelling van 0 procent CO2-uitstoot in 2050 is ambitieus, zeggen de onderzoekers. Er moeten duizend woningen per dag worden verbouwd om de klimaatdoelstelling te halen. Dat zijn er nu duizend per jaar. Een gigantische uitdaging volgens Frits Verheij, coördinator van het programma Aardgasvrije Wijken. "Als we dachten dat het niet kon, zou TNO niet akkoord zijn gegaan met deze samenwerking met de overheid."
Daarom moeten er goedkopere manieren komen om huizen om te bouwen naar aardgasvrije woningen. In 2022 denkt TNO een paar manieren klaar te hebben. Zo'n verbouwing leidt dan maar tot vijf dagen overlast en maakt het huis helemaal aardgasvrij.
Inspraak van bewoners en betaalbaarheid zijn essentieel voor het laten slagen van de aardgastransitie, zegt Annelies Huygen, energie-expert en hoogleraar aan de UvA.
"Nederland heeft sinds de jaren zestig volop goedkoop aardgas, beschikbaar voor iedereen. Op dit moment zijn de alternatieven nog duur, maar dat kan veel goedkoper worden als we ons beleid daarop richten. De eersten die overstappen, zijn het duurste uit en daarom moet de overheid met een financiële impuls komen en alle initiatieven stimuleren."
Dat Nederland het slimste jongetje van de klas wil zijn, gaat hier niet op, zegt Huygen. "12,5 procent van onze energie wordt opgewekt met duurzame energie. Het gemiddelde in Europa is 30 procent. Wij lopen flink achter met duurzame energie."
Aardwarmte gaat een grotere rol spelen
Een innovatie die volgens de onderzoekers in één klap honderdduizenden huishoudens onafhankelijk van aardgas maakt, is geothermie, oftewel aardwarmte. Donderdag maakte TNO bekend te zijn gestart met een Europees onderzoeksproject naar ondergrondse seizoensopslag.
Wetgeving staat de ontwikkeling van deze technologie nu nog in de weg. Het onderzoeksproject moet demonstreren hoe honderdduizenden huishoudens in de winter hun huis kunnen verwarmen met warmte die is opgeslagen in de lente en zomer.
De warmtenetwerken waar huishoudens in de stedelijke omgeving op worden aangesloten, kunnen ook flink verbeterd worden om sneller aan de doelstellingen te voldoen, zegt ingenieur Maurice Hanegraaf van TNO. De warmtenetwerken worden nu gevoed door fossiele brandstoffen, maar in de toekomst wordt dat een warmwaterbel die onder een kleilaag wordt opgesloten.
Geothermie kan professioneler en goedkoper, en partijen als NAM, Shell en Vermillion Energy zullen daar een rol in spelen, verwacht Hanegraaf. Kostenreductie is volgens de onderzoeksgroep noodzakelijk, want anders krijg je de burger niet mee.
'Kosten zijn nu nog te hoog, maar zullen vanzelf dalen'
Nu kost de verbouwing tot een aardgasvrij huis tussen de 30.000 en 100.000 euro, afhankelijk van het soort huis dat verbouwd moet worden. Er moeten aantrekkelijke concepten komen die het makkelijker maken voor de burger, zegt Casper Tigchelaar, onderzoeker bij Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN).
"Denk aan een reisbureau. Daar boek je in één keer een pakket. Zoiets moet er komen voor huiseigenaren. Dan hoef je als huiseigenaar niet zelf langs de glaszetter, de stukadoor en dergelijke."
Het bedrag voor een verbouwing is nog te hoog, zegt ook energie-expert Huygen. "Als je een verbouwing niet kunt betalen, zou ik daar inderdaad mee wachten." De markt moet zijn werk gaan doen. Alle maatregelen en producten die nodig zijn om een aardgasvrije woning te realiseren, worden dan vanzelf veel goedkoper.
Volgens Huygen gebeurt dat alleen als er aanjagers zijn die het voortouw nemen. "Er zijn al veel mensen die dat echt zelf graag willen. De markt zal vanzelf inspelen op de vraag. Iemand van 75 die het niet zit zitten, hoeft zich in de regel echt niet in de schulden te steken voor een grootschalige verbouwing."
Die aanjagers moeten volop gestimuleerd worden om de transitie in een stroomversnelling te brengen, meent de energie-expert. "Je merkt dat er echt agressie bestaat tegen de aardgastransitie. Daarom zou ik gemeenten aanraden te beginnen bij de mensen die graag willen. Als er een sterke tegenbeweging ontstaat, remt dat de innovatie alleen maar."
Door: NU.nl/Elise Vermeeren