Onzekerheid over opstelling ACM breekt Bpost-PostNL op
Pieter Couwenbergh
Vandaag, 06:00 Fd.nl
?
Eén moment van loslippigheid van zijn kant zou een overname van PostNL door Bpost hebben doen mislukken. Een overname waar maandenlang in het geheim aan is gewerkt. Kom nou toch. Zo'n beschuldiging kan het 'lek van België', voormalig minister van overheidsbedrijven Jean-Pascal Labille, nauwelijks serieus nemen. Voor hem zit de wereld simpel in elkaar. Om te dansen moet je met twee zijn. En Bpost en PostNL blijken niet voor elkaar bestemd.
Slagveld
De feiten zijn dat PostNL en Bpost na het onverwachte lek op vrijdagmiddag in allerijl moesten besluiten wat te doen. Een mededeling uitbrengen waarin wordt erkend dat de twee beursgenoteerde partijen in gesprek zijn, maar dat de uitkomst nog ongewis was. Of de gok nemen en proberen in het weekeinde tot een akkoord op hoofdlijnen te komen. De twee kiezen voor de vlucht vooruit.
Op zondagmiddag overziet president-commissaris Michiel Boersma van PostNL het slagveld. Hij constateert dat er veel werk is verricht maar dat er nog zeker tien dossiers openliggen. Wat nu? Hij wil vooral niet dat het postbedrijf speelbal van beursspeculatie wordt. In overleg met zijn collega-commissarissen en de raad van bestuur maakt hij een 'judgement call'. Het gaat niet meer lukken. We trekken de stekker eruit.
Expertise
De prijs was geen breekpunt, zo zeggen ingewijden. Vooral omdat de Belgen heel graag wilden. Zij hadden het meeste belang bij het welslagen van het project. Met de overname van PostNL halen ze in één klap veel expertise in het pakjesvervoer in huis. Als bonus zou het overheidsbelang tot onder de 50% kunnen verwateren, wat Bpost meer kans geeft als een normaal bedrijf te opereren. Er lagen nog wat governance-vraagstukken, in het bijzonder over de zeggenschap van de Nederlandse commissarissen. En er was natuurlijk de pensioenproblematiek, altijd een gevoelig punt bij overnames. AkzoNobel heeft er een scheur in de broek aan overgehouden bij de overname van het Britse ICI. En ook bij Air France-KLM was het een hoofdpijndossier. De dekkingsgraad van het pensioenfonds van PostNL ligt net boven de minimumgrens van 100% maar het bedrijf heeft vertrouwen in het herstelplan dat bij DNB is ingediend. Er is ook een akkoord met de bonden over vijf bijstortingen in de komende tien jaar. De omvang bedroeg eind september 2015 €?161 mln, maar varieert. Een koper wil liever geen post ongewis hebben.
Politiek
Een ander element is de politiek, niet doorslaggevend, wel een factor. Leidraad voor het postbedrijf is de Postwet en daarom is het zaak voor een koper bij het verantwoordelijke ministerie, dat van Economische Zaken, te sonderen hoe het valt. Het Mexicaanse America Movil bracht daarom een bezoek aan minister Kamp toen het plannen had met KPN. Kamp heeft vrijdag direct publiekelijk verklaard dat PostNL een zaak van aandeelhouders is. In een gesprek met een afvaardiging van Bpost heeft hij wel zorgen geuit over mogelijk nieuw banenverlies in Nederland en over de concurrentieverhoudingen.
Onderzoek ACM
In dat laatste zat de echte weerbarstigheid in het dossier. De onzekerheid over de opstelling van toezichthouder ACM en de invloed die dat heeft op de winstgevendheid van PostNL. De ACM is vorig jaar een onderzoek gestart naar de groeimarkt van de pakjesdienst en stelde zich daarbij drie vragen. Hoe verandert die markt? Zijn er problemen in het grensoverschrijdend pakjesvervoer? En hoe garanderen we in Nederland een gelijk speelveld? Nog dit jaar worden de uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd, maar voor de combinatie is vooral de laatste vraag essentieel. Hierbij kwam ook steeds artikel 9 van de Postwet op tafel. Die voorziet erin dat andere postvervoerders toegang moeten krijgen tot het netwerk. Het derde onzekere punt is de opstelling van de ACM als het gaat om de postbezorging, in jargon de universele postdienst. Minister Kamp is PostNL tegemoetgekomen met een versoepeling van de eisen wat betreft het aantal bezorgdagen, het aantal brievenbussen en met meer flexibiliteit in de tarieven. Maar hoe zal de ACM als hoeder van de postbezorging zich in de toekomst opstellen. Te veel onzekerheden om in iets meer dan 48 uur op te lossen.
En Labille? Die kan een officiële analyse van het lek door de Belgische autoriteiten tegemoetzien.