Koffiekamer « Terug naar discussie overzicht

Energie in EU: produktie, bronnen etc

3.491 Posts, Pagina: « 1 2 3 4 5 6 ... 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 ... 171 172 173 174 175 » | Laatste
voda
0
Duizenden kantoorpanden dreigen te worden gesloten: ‘Label D, E of F betekent een energieslurper’

Veel kantoorpanden in Nederland dreigen te worden gesloten omdat ze niet energiezuinig genoeg zijn. Uit de laatste cijfers van de Rijksdienst voor Ondernemen (RVO) blijkt dat naar schatting ruim de helft van alle kantoren nog geen verplicht energielabel C heeft. Staan huurders van die panden dadelijk allemaal op straat? ,,Die kantoren kunnen niet meer worden verhuurd of verkocht.’’

Ilah Rubio 11-10-22, 13:00

Vanaf 1 januari komend jaar moeten alle kantoorpanden in ons land minimaal energielabel C hebben. Voldoet een gebouw niet aan de eisen, dan mag het officieel niet meer als kantoor worden gebruikt. Dit is een gevolg van een wijziging van het Bouwbesluit 2012 in 2018. Vanaf 2030 is zelfs minimaal label A verplicht.

Het gaat om panden die groter zijn dan honderd vierkante meter, die in hun geheel als kantoor dienen. Daarvan zijn er ruim 60.000 in Nederland. Maar veel kantoorpanden, vooral de oudere, voldoen nog niet aan de nieuwe wettelijke normen, weet het RVO. Volgens de dienst gaat het om tienduizenden gebouwen. ,,Er is dus nog veel werk aan de winkel’’, zegt een woordvoerder.

Dicht
De nieuwe regels zijn volgens hem uitgebreid gecommuniceerd. Maar of de panden over enkele maanden meteen dicht moeten als ze nog steeds niet voldoen aan de nieuwe norm, kan hij niet zeggen. De handhaving ligt bij de gemeenten. Om hoeveel kantoren het precies gaat, kan hij ook nog niet zeggen omdat veel kantooreigenaren om verschillende redenen hun energielabel nog niet hebben geregistreerd. Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) schat zelfs dat een derde van de niet geregistreerde kantoren voldoet aan C of hoger. RVO zelf heeft daar geen cijfers over.

Isoleren is belangrijk, want label D, E of F betekent een grote ener­gieslur­per

Robert Barker
,,Maar ook als het een vierde is dat nog geen C heeft, is dat alsnog een heel groot deel’’, vindt gemeenteraadslid Robert Barker (Partij voor de Dieren) uit Den Haag, dé kantoorstad van Nederland. Hij wil dan ook dat er snel actie wordt ondernomen door de gemeente, vooral gezien de klimaat- en energiecrisis. Barker benadrukt dat het voor eigenaren en gebruikers zelf ook belangrijk is dat kantoorpanden goed geïsoleerd zijn. ,,Want label D, E of F betekent een grote energieslurper.’’ Vooral voor huurders is dat een groot probleem, omdat zij vaak degenen zijn die de energierekening betalen.

Maar ook kantooreigenaren gaan het volgens hem voelen. ,,Huurders zitten vaak vast aan langdurige huurcontracten en hebben vaak flink geïnvesteerd, dus die zullen niet zo snel verhuizen. Maar ik denk dat dat op een gegeven moment met de hoge energieprijzen wel gaat gebeuren. In principe kan dat pand dan niet opnieuw worden verhuurd of verkocht omdat de dreiging van die wettelijke plicht boven je hoofd hangt.’’

Den Haag staat vol met kantoren. Een groot deel daarvan voldoet niet aan de nieuwe milieu-eisen. © ANP XTRA

Barker verwacht niet dat de gemeente op 1 januari alle panden die nog geen energielabel C hebben gaat sluiten. Waarschijnlijk krijgen die eerst een waarschuwing. Volgens de fractievoorzitter is het wel belangrijk dat de gemeente meteen gaat handhaven, zodat eigenaren in actie komen. De gemeente moet ook zorgen dat zij haar eigen zaakjes op orde heeft, aldus Barker. Er zijn immers ook gemeentelijke panden die niet voldoen aan de regel, weet hij.

Sluiting
De gemeente Den Haag laat weten per 1 januari al te starten met de handhaving. ,,Wij gaan dan niet meteen over tot het sluiten van kantoren’’, benadrukt een woordvoerster. ,,Dat is een traject van waarschuwen, dan opvolgen met lasten onder dwangsom en als uiterste middel sluiting, indien er geen actie wordt ondernomen. Hier gaat wel enige tijd overheen’’, legt ze uit.

www.ad.nl/economie/duizenden-kantoorp...
Dirk de Dijker
0
Zou iemand mij kunnen vertellen of er ooit een degelijk onderzoek (geografisch, financieel, etc.) gedaan is naar de gevolgen van het volledig leegpompen van Slochteren en het uitkopen (bijvoorbeeld tegen 2x huidige waarde) van alle mensen in het gebied?
voda
0
Bronnen: winterklaar maken Duitse kernreactoren kost miljoenen
ANP Producties - 36 minuten geleden
© ANP

BERLIJN (ANP) - Het klaarmaken van twee Duitse kernreactoren voor langer gebruik in de winter gaat wel 100 miljoen euro kosten. Dat zeggen bronnen met kennis van de zaak tegen persbureau Bloomberg. De twee reactoren zouden eigenlijk voor het einde van dit jaar stilgelegd worden, maar vanwege de energiecrisis kunnen ze langer in gebruik blijven.

Het gaat daarbij om de in het zuiden van Duitsland gelegen kernreactoren Isar-2 van energiebedrijf E.ON en Neckarwestheim-2 van energieleverancier EnBW. De Duitse minister van Economische Zaken Robert Habeck neemt voor het einde van dit jaar een besluit of de reactoren langer doorgaan, maar E.ON en EnBW zijn al begonnen met voorbereidingen zoals extra onderhoud. De kosten voor die technische voorbereidingen en het benodigde personeel komen voor elke reactor uit op circa 50 miljoen euro, aldus de bronnen.

E.ON en EnBW zouden graag compensatie zien voor die voorbereidingskosten, of de reactoren nou langer doorgaan of niet. De Duitse energietoezichthouder Bundesnetzagentur is bezig inschattingen te maken over de compensatie voor de energiebedrijven. Er gaan in Duitsland ook stemmen op om stilgelegde kernreactoren weer op te starten om zo de hoge energieprijzen tegen te gaan.

www.msn.com/nl-nl/geldzaken/nieuws/br...
voda
0
quote:

Dirk de Dijker schreef op 12 oktober 2022 11:50:

Zou iemand mij kunnen vertellen of er ooit een degelijk onderzoek (geografisch, financieel, etc.) gedaan is naar de gevolgen van het volledig leegpompen van Slochteren en het uitkopen (bijvoorbeeld tegen 2x huidige waarde) van alle mensen in het gebied?
Niet dat ik weet. Toevallig zag ik dit bericht:

OM gaat NAM vervolgen voor injecteren gasafval in bodem Groningen
Updated 35 min geleden
36 min geleden
in FINANCIEEL

DEN HAAG (ANP) - Het Openbaar Ministerie (OM) gaat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) vervolgen. Het OM verdenkt de NAM van „het injecteren van afvalstromen, afkomstig uit aardgaswinning, in de diepe ondergrond zonder vergunning”, zo meldt het OM in een persbericht. Het afval afkomstig van de aardgaswinning op de Noordzee zou verwerkt en geïnjecteerd worden in lege gasvelden in de provincie Groningen.

ANP/HH
Op basis van onderzoek meent het OM dat de NAM de regels voor het afvoeren van afval niet naleeft en daarmee in strijd met de verleende vergunningen handelt. „Vooralsnog heeft het OM geen aanwijzingen dat deze manier van afval lozen gevaar oplevert voor mens en milieu of dat deze manier van handelen het risico op aardbevingen vergroot.”

BEKIJK OOK:
’Optie gaskraan in Groningen geheel dicht te draaien voor kabinetsbesluit op tafel’

www.telegraaf.nl/financieel/149869185...
voda
0
Dit zijn de nieuwe wapens in strijd tegen gas
Door WOUTER VAN BERGEN

Updated 1 uur geleden
3 uur geleden
in FINANCIEEL

Terwijl in Oekraïne de echte oorlog met bloedig geweld wordt uitgevochten, vecht de Nederlandse energiesector op zijn eigen manier tegen het aardgas van Poetin. In Den Bosch komen 20.000 professionals uit de branche dezer dagen bijeen op de Energievakbeurs, waar fabrikanten hun nieuwste wapens in de strijd presenteren.

Een racebaan die loopt op waterstof is een blikvanger in Den Bosch, met een kleine elektrolyse-installatie die even van de Gasunie is geleend. THIJS ROOIMANS

De oorlog die door de politiek in naam van het klimaat al langer is verklaard aan fossiele brandstoffen is een gigantische opgave, schetst Anne-Jaap Deinum van de federatie voor de elektrotechniek Fedet. „Ons stroomverbruik zal de komende jaren verdrie- of viervoudigen, maar daar is ons stroomnet de afgelopen 75 jaar niet op gebouwd. Om dat op te lossen, moeten we 83.000 kilometer kabels aanleggen, 50.000 stroomstations upgraden en 13.000 nieuwe bouwen. Ja, de duizendtallen vliegen je om de oren. En daarvoor hebben we 40.000 monteurs nodig, terwijl er bij de netbeheerders ook nog 14.000 mensen nodig zijn en 80.000 in de technologische industrie.”

Het is alleen een kwestie om dat even goed te regelen, ook als het gaat om de regels rond het stroomnet, is de boodschap van Deinum. „De technologie die nodig is, ligt op de plank.”

De wapens in de strijd tegen het gas, nadat het ons jarenlang trouw heeft verwarmd, zijn uiterst divers, blijkt op de beurs. „Er is niet één methode die het probleem gaat oplossen”, zegt Fedde van der Woude, directeur van beursorganisator 54events. „Maar voor elk toepassingsgebied is er wel een dekseltje dat erop past.”

Zonnepanelen zijn tegenwoordig minder prominent aanwezig dan een paar jaar geleden. THIJS ROOIMANS

Een trend die Van der Woude ziet, is dat er dit jaar meer aandacht is voor warmtepompen, batterijsystemen, slimme laadpalen voor elektrische auto’s en infraroodpanelen. Zonnepanelen zijn op de beurs tegenwoordig minder prominent dan een paar jaar geleden. „Daar is het aanbod nu wel uitgekristalliseerd. Fabrikanten vaak komen toch vooral naar zo’n beurs om innovaties te laten zien.”

Warmtepompen
Nieuwe warmtepompen die fabrikanten presenteren, zijn vooral stiller en efficiënter en er zijn ook al exemplaren die hoge temperaturen kunnen leveren, zodat ze niet alleen geschikt zijn voor woningen met vloerverwarming. Bert Veenma van het Muiderbergse Optisolar laat een systeem zien dat de buiten-unit met verfoeide draaiende motor vervangt door een schutting die koelvloeistof bevat en via een gepatenteerd systeem zijn warmte afgeeft aan de warmtepomp. „Met een project in Amersfoort, waarbij we ook een kleine warmtebatterij onder de grond gebruikten, hebben we de toekomstprijs gewonnen”, zegt hij.

Op grotere schaal gebruikt het Almeerse Energiedamwanden Nederland hetzelfde principe. Met drie of vier meter speciale kademuren is – afhankelijk van de omstandigheden – volgens Patrick Stoelhorst van het bedrijf een woning te verwarmen. „Ik heb vorige week nog gesproken met de gemeente Amsterdam, dat heel veel kademuren moet vervangen”, zegt hij. Helaas blijkt daar lang niet elke kademuur voor het systeem geschikt.

De wapens in de strijd tegen het gas zijn heel divers, blijkt uit het aanbod op de Energiebeurs. THIJS ROOIMANS

Warmtepompen en het alternatief van infraroodpanelen die wel die lekkere stralingswarmte afgeven, gaan niet in hun eentje de strijd tegen het gas winnen. Niet verstookte energie door isolatie of andere technieken is bij de huidige energieprijzen nóg weer interessanter geworden. Fabrikanten van isolatiefolie groeien als kool, is te horen op de beurs. En de 20 procent uitgespaard gas die de speciale debietregelaars voor radiators (van IMI) op de beurs beloven, ’betalen zich niet meer in twee jaar, maar in een paar maanden terug’, zegt een verkoper.

Batterijen
Waar we zonder gas ook aan zullen moeten wennen, zijn batterijen of andere opslagsystemen voor energie. „Zonder opslag geen energietransitie”, zegt Van der Woude. We hebben 1000 uren zon en 2000 uren wind per jaar, maar willen ook gedurende de andere uren licht en warmte. Huisbatterijen om zonnestroom in op te slaan zullen doorbreken als de salderingsregeling voor zonnepanelen verdwijnt en energiebedrijven terugleververgoedingen verlagen, voorspelt hij.

Voor de industrie en het vrachtverkeer zal waterstof het opslagmedium voor energie worden, laat Vissers Energy zien met een Carrera-racebaan en een kleine elektrolyse-installatie, die ze even van de Gasunie hebben geleend. De uitbater van 52 tankstations in het Zuiden de lands opende zijn eerste waterstoftankpunt en heeft er meer in de pen.

Fedde van der Woude: „Voor elk toepassingsgebied is er wel een dekseltje dat erop past.” THIJS ROOIMANS

„In 2027 moet de backbone van het Nederlandse gasnet geschikt zijn voor waterstof en zullen eerst grote gebruikers worden aangekoppeld”, klinkt bij de stand. „Maar het valt ook nu al ontzettend mee hoeveel klanten bij ons komen tanken, al kan het commercieel nog lang niet uit. Dat de elektriciteitsprijs nu nog aan die van gas is gekoppeld, werkt ook niet echt mee.”

Transitie
En zo zijn er meer wetten en regels die de transitie naar gasloos in de weg staan. De aanpak van de overbelasting van het stroomnet wordt deels verhinderd doordat netbeheerders geen prioriteit mogen geven aan batterijen die de infrastructuur kunnen ontlasten en de gaswet staat nog efficiëntere oplossingen voor wamtepompsystemen in de weg, weten bezoekers van de beurs.

De actualiteit van het thema zorgde dit jaar voor een groei van het aantal bezoekers met een procent of zes, schat beursdirecteur Van der Woude op de eerste dag. „Maar als de bedrijven in de energiebranche het op dit moment niet zo vreselijk druk hadden gehad, dan was ik zeker wel op een groei van boven de tien procent uitgekomen.”

www.telegraaf.nl/financieel/270825612...
voda
0
Europa moet nu samen gas inkopen, vinden Nederland en Duitsland
Updated 33 min geleden
1 uur geleden
in BINNENLAND

DEN HAAG - EU-landen moeten stoppen met tegen elkaar opbieden op de gasmarkt en „onmiddellijk” gezamenlijk aardgas gaan inkopen, vinden Nederland en Duitsland. Onderlinge concurrentie om schaars gas moet worden vermeden, want dat drijft de prijs op en brengt de leveringszekerheid in gevaar, stellen de twee landen in een gezamenlijk pleidooi. „We moeten als een blok optreden.”

Volgens Nederland en Duitsland moeten energiebedrijven en grootverbruikers van gas in het proces worden betrokken en daar „een leidende rol” in krijgen. Dergelijke bedrijven hebben namelijk de expertise bij het kopen van gas.

Het vullen van gasopslagen moet voortaan eerder beginnen, geven Duitsland en Nederland verder aan. Ook moet dat beter gecoördineerd worden, want als iedereen tegelijk in korte tijd zijn opslag vult drijft dat de prijs enorm op en is er te weinig capaciteit bij de doorvoerpijpleidingen.

De opslagcapaciteit in Europa moet ook worden uitgebreid en Europa moet „intensiever onderhandelen” met betrouwbare leveranciers van gas, vooral van vloeibaar gemaakt aardgas (lng). Daarmee worden bijvoorbeeld Noorwegen, Algerije en de Verenigde Staten bedoeld.

Verder kan er worden gewerkt aan een nieuw ijkpunt voor de prijs van lng. Nu wordt voor alle gas de zogeheten TTF-prijs van de toonaangevende Amsterdamse beurs gebruikt, maar die graadmeter is nogal beweeglijk gebleken. Daarom zou met maximale prijsstijgingen of -dalingen gewerkt kunnen worden waardoor de handel enige minuten wordt stilgelegd als die worden bereikt.

Daarnaast vinden de twee landen dat er een maximumprijs voor Russisch gas kan worden overwogen, dat er het gasverbruik verder terug terug moet worden gedrongen en dat het gebruik van hernieuwbare energie moet worden aangemoedigd. Van alle maatregelen die worden genomen moet ook worden bekeken of ze wel het beoogde effect hebben.

Nederland en Duitsland waren lang huiverig voor ingrepen in de energiemarkt. Maar ze draaien onder druk van hun burgers en bedrijven met torenhoge energierekeningen en van het gros van de andere EU-landen wat bij. Tegen bijvoorbeeld een algemenere maximumprijs voor gas verzetten ze zich nog altijd.

De Europese ministers van energie zijn in Praag bijeen om te praten over oplossingen voor de al maanden durende energiecrisis in Europa als gevolg van de Russische inval in Oekraïne. „In het intense debat van de afgelopen dagen werd het heel duidelijk: er is niet één simpele oplossing voor het probleem”, zo staat in de Nederlands-Duitse inbreng voor de besprekingen.

www.telegraaf.nl/nieuws/1806443523/eu...
voda
0
Gasunie ziet kansen op de Noordzee
admin - 4 uur geleden

Gasunie ziet kansen voor de aanleg van een waterstofnetwerk op zee. Maar er zijn kapers op de kust.
© Aangeboden door Change Inc.

Op de bodem van de Noordzee ligt een uitgebreid gasleidingennetwerk. | Credit: Adobe Stock

Gasunie, het netwerkbedrijf dat in Nederland het gasleidingennet aanlegt, onderhoudt en beheert, heeft zijn oog laten vallen op de Noordzee. Niet voor het transport van aardgas maar van groene waterstof. Het bedrijf dat 100 procent in overheidshanden is, werkt op land al aan het waterstofnetwerk van Nederland (Waterstofnetwerk NL), een netwerk voor het transport en de opslag van groene waterstof. Het past daarvoor bestaande gasleidingen aan en onderzoekt opslagmogelijkheden in oude zoutcavernes.

“Nederland heeft in het Klimaatakkoord een forse doelstelling voor waterstof opgenomen: 4 gigawatt in 2030”, zegt Werna Udding. Bij Gasunie is zij verantwoordelijk voor de offshore waterstofontwikkelingen. “En de internationale ambitie ligt nog hoger.” Afgelopen zomer ondertekende Nederland samen met Denemarken, Duitsland en België de Esbjerg-verklaring waarin zij afspraken de Noordzee als ‘groene energiecentrale’ te ontwikkelen.

In september liet minister voor Energie en Klimaat Rob Jetten weten te mikken op 70 gigawatt windvermogen op zee in 2050. In 2040 moet dat 50 gigawatt zijn. Een aanzienlijk deel daarvan zal bestemd worden voor het maken van groene waterstof.

Het duurzame gas kan onder andere ingezet worden voor de verduurzaming van de industrie, het zwaar transport en als grondstof in de chemie. Volgens Udding wordt het duurzame gas een essentieel onderdeel van het nieuwe energiesysteem. “Waar we nu van gas en kolen elektriciteit maken, gaan we straks van elektriciteit gas maken. Het hele energiesysteem zal er dus volledig anders uitzien. Samen met TenneT onderzoeken we al een hele tijd welke infrastructuur daarvoor nodig is.”

Groene waterstof van wind op zee
Groene waterstof wordt gemaakt met zonne- en windenergie. De waterstofplannen in Nederland maken vooral gebruik van energie van windparken op zee. De stroom van die windparken komt daarvoor met een kabel aan land waar het in een elektrolyser wordt omgezet in groene waterstof. “Die kabels nemen ruimte in op zee en moeten soms door kwetsbare gebieden zoals de Wadden”, zegt Udding. “Dat is best een puzzel.”

Bovendien is het aanleggen van de elektriciteitskabels kostbaar. Zeker voor de windparken die in de komende jaren verder uit de kust gebouwd zullen worden. De Rijksoverheid schat de investeringskosten van deze delen van het net op zee op ongeveer 26 miljard euro. Daarom wordt nu ook gedacht aan elektrolyse op zee. In plaats van de stroom eerst naar land te brengen met een dure kabel, wordt er meteen waterstof van gemaakt dat via buisleidingen naar wal gaat.

Energie-eilanden
Uit onderzoek blijkt dat waterstofproductie op zee tot lagere maatschappelijke kosten leidt dan grootschalige elektrolyse op land. Alleen is het in Nederland nog nooit gedaan. Een eerste pilot wordt voorbereid. Ook zijn er experimenten met windturbines die meteen waterstof maken en wordt er nagedacht over energie-eilanden waar waterstof geproduceerd kan worden.

Werna Uding

Waterstofnetwerk op zee
Maar de waterstof die op zee gemaakt wordt, moet ook naar land gebracht worden. Een optie is om dat via buisleidingen te doen. De vraag is wie die infrastructuur gaat aanleggen. “Dat is nog niet bepaald”, zegt Udding. Gasunie onderzoekt nu de mogelijkheid voor de aanleg van een waterstofnetwerk op zee in de vorm van buisleidingen. “Als je dat slim doet heb je in een keer voor een heel aantal jaren de infrastructuur gerealiseerd.”

Een ander voordeel is dat het aanleggen van een buis vele malen goedkoper is dan een kabel. Ook kan er meer energie tegelijkertijd vervoerd worden. Door één grote buisleiding kan 10 tot 20 gigawatt, evenveel als door 5 a 10 stroomkabels.

Gasunie heeft hier al ervaring mee. Op land heeft het bedrijf daarvoor opdracht gekregen van het ministerie van Economische zaken en Klimaat nadat uit onderzoek bleek dat het bestaande gasleidingennetwerk voor maar liefst 85 procent veilig in te zetten is. Een groot voordeel is dat die pijpleidingen al in handen van Gasunie zijn, waardoor hergebruik relatief eenvoudig te realiseren is wat de operatie kosteneffectief maakt. Ook is de verwachting dat een groot deel van de leidingen vrijkomt omdat de aardgastransportvolumes in Nederland tot 2030 met circa 40 procent afnemen.

Hergebruik gasleidingen op zee
Op zee ligt dat anders. Ook hier liggen al veel buisleidingen. Het Nederlandse deel van de Noordzee herbergt een indrukwekkend netwerk van zo’n 3.000 kilometer pijpleidingen. Het grote verschil is dat deze in handen zijn van olie- en gasbedrijven. Ook heeft staatsbedrijf EBN vaak een aandeel en nemen ook investeringspartijen soms deel. En die zien ook wel brood in het hergebruik van hun leidingen, mocht de markt voor olie en gas inzakken. Volgens de sector is ook op zee een groot deel van het bestaande gasnetwerk geschikt om waterstof te transporteren. De waterstof zou – in theorie – gemengd met aardgas door dezelfde buis kunnen gaan.

“De vraag is wel wanneer deze buizen vrijkomen en of ze ook geschikt zijn voor waterstof”, zegt Udding. Anders dan op land waar de gasproductie afloopt is het oppompen van Noordzeegas sinds de inval van Rusland in Oekraïne enorm toegenomen. “Gezien de recente ontwikkelingen zullen we die pijpleidingen misschien wel langer nodig hebben voor gas. En als ze wel vrij komen moeten we kijken of ze geschikt zijn.” Want op land zijn de leidingen van Gasunie en is bekend in welke staat ze verkeren. “Maar van de leidingen op zee weten we dat niet.”

Zuivere waterstof
Ook heeft Udding zo haar twijfels bij het mengen van waterstof met aardgas. “De vraag is of de afnemers een mengsel kunnen gebruiken. En zo niet, of je het daarna weer netjes kan scheiden. En je maakt nu nog best dure waterstof die kan je het beste puur gebruiken.” Udding en haar team onderzoeken nu de mogelijkheden voor het aanleggen van een offshore netwerk. “Waar moet het aan voldoen, wat zou het moeten kosten, waar moet het aan wal komen? Maar we kijken ook naar het hele systeem: van hoeveel windenergie willen we waterstof maken? Ook zijn er veel vragen rond regelgeving. Dat is allemaal nog niet duidelijk.”

Udding zelf ziet wel voordelen als Gasunie het waterstofnetwerk op zee gaat aanleggen. Groot voordeel is dat het dan goed kan aansluiten op het waterstofnetwerk op land. “Uiteindelijk zijn het dezelfde partijen die de waterstof willen hebben. En ook zaken als opslag zou je dan in een systeem kunnen regelen.”

Toekomstmuziek
Voorlopig is het nog toekomstmuziek. Want de eerste elektrolyseprojecten zijn allemaal op land. Waterstof maken op zee staat in de kinderschoenen. “Ik denk dat de eerste grotere pilots en projecten in 2028 of 2029 draaien”, zegt Udding. Maar de voorbereidingen voor een transportnetwerk moeten wel op korte termijn starten om tegen die tijd klaar te zijn. De overheid zal moeten bepalen of waterstof uiteindelijk via een privaat of publiek netwerk aan land komt. In 2023 moet duidelijk worden wie het waterstofnetwerk op zee mag gaan ontwikkelen.

www.msn.com/nl-nl/geldzaken/nieuws/ga...
voda
0
Ik ben altijd al tegen die slimme meters geweest!

Slimme meters geven verkeerde standen: ‘Tot drie keer hoger stroomverbruik’

Moderne energiemeters geven geregeld meer verbruik aan dan zou moeten. Bij piekstromen kunnen sommige elektriciteitsmeters wel twee tot drie keer zoveel verbruik aangeven, bij een laag gasverbruik kan de meter wel 30 procent meer aangeven.

Eric Reijnen Rutten, Jeroen Kuitert 13-10-22, 06:20 Laatste update: 06:21
0 REACTIES

Bij kwaliteitsmetingen die Netbeheer Nederland afgelopen jaar liet doen door keuringsinstantie Kiwa bleek uit een steekproef dat van de 1,3 miljoen gecontroleerde gasmeters er bijna 30.000 moesten worden vervangen. Ook worden jaarlijks tienduizenden elektriciteitsmeters afgekeurd.

Veel meer verbruik
Vaak lijken de slimme energiemeters veel meer verbruik aan te geven dan er in werkelijkheid aan energie is opgemaakt. De universiteit van Twente constateerde dat ook: uit onderzoek naar 24 verschillende elektriciteitsmeters die in Europa worden gebruikt, blijkt dat bij vier type meters – de onderzoeker wil niet aangeven welke – geen garanties kunnen worden gegeven dat de eindafrekening van de energiebedrijven klopt.

Als gevolg van het gebruik van bijvoorbeeld dimmers, een vijverpomp of multimedia-apparatuur bleken de meters het gebruik te onder- of overschatten. ,,We zien dat gebeuren zodra er sprake is van hoge piekstromen”, vertelt onderzoeker Bas ten Have, die deze maand op de fouten met de energiemeters promoveerde.

Slimme meter van markt gehaald
Hij raadt mensen aan met een slimme meter goed hun verbruik in de gaten te houden. Een meter die tot wel 26 keer zoveel verbruik aangaf dan goed was, is volgens Ten Have al van de markt gehaald. ,,Maar twee tot drie keer meer verbruik dan in werkelijkheid komt nog voor.”

Bij de keuringen die Netbeheer laat doen van de gasmeters, worden lang niet alle ondeugdelijke exemplaren eruit gehaald. De keuringen worden bijvoorbeeld niet gedaan voor situaties met een heel laag gasverbruik. Ook mag volgens de keuringsnormen het door de meter aangegeven verbruik enkele procenten afwijken van het echte verbruik.

De Rotterdamse Lucette Mascini constateerde recent dat ze volgens haar slimme meter meer gas verbruikte dan in werkelijkheid en liet het apparaat door een gespecialiseerd bedrijf uit het Achterhoekse Borculo keuren. Zelfs toen de meter geheel was losgekoppeld, bleef de meter nog lopen.

‘Komt veel vaker voor’
Uit het rapport dat het bedrijf opmaakte, blijkt dat bij elke vorm van verbruik, veel of weinig, de meter altijd meer verbruik aangaf dan in werkelijkheid het geval was. Bij lage hoeveelheden gasverbruik gaf de meter zelf ruim 30 procent meer aan, bij hogere hoeveelheden gas per uur zakte dat naar grofweg 1 procent. Mascini: ,,Volgens het bedrijf dat de keuring uitvoerde, komt dit veel vaker voor.”

Op de jaarrekening betekent die ene procent bij een gemiddeld huishouden dat 1200 kuub verbruikt – dat aantal kuub wordt gehanteerd bij het prijsplafond dat het Rijk nu heeft ingesteld – toch 12 kuub. Dat betekent dat mensen dan enkele tientjes per jaar te veel betalen.

Oneigenlijke drempel
Netbeheer Nederland, verantwoordelijk voor de meters, roept consumenten in het geval van afwijkende meterstanden op om eerst zelf grondig na te gaan of hiervoor redenen zijn, zoals de aanschaf van nieuwe apparaten of een veranderde gezinssituatie.

Wat Mascini stoort is dat zo’n individuele meting van een gasmeter pas wordt goedgekeurd als de aanvrager ervan garant staat voor 542 euro. ,,Dit bedrag moet de consument betalen als blijkt dat de meter toch niet stuk is. Een oneigenlijke drempel, zeker nu duidelijk is dat er niet een wordt ‘gekeurd’ op laagverbruik.”

2 kuub gas
Zelf nagaan of je slimme meter het juiste verbruik aangeeft, is lastig. Zo vertelde Frank van Rens uit Millingen onlangs hoe hij na een week niet thuis te zijn geweest toch 2 kuub gas had verbruikt. Daar lijkt echter een logische verklaring voor te zijn, omdat volgens voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal een verwarmingsketel altijd gas blijft verbruiken als die aan staat.

www.ad.nl/binnenland/slimme-meters-ge...
voda
0
Zonnekracht is nu goedkoopste energiebron uit geschiedenis
Marc Horckmans - 1 uur geleden

Dankzij aanhoudende technologische verbeteringen, een verbeterd ontwerp en een grootschalige productie zijn zonnepanelen ongelooflijk goedkoop geworden. Alleen al het voorbije decennium is de prijs van het product per eenheid opgewekte energie met 85 procent gedaald. Dat blijkt uit berekeningen van het International Renewable Energy Agency (Irena).

© Aangeboden door Business AM

Opgemerkt wordt dat onder deze trends zonnekracht de goedkoopste energiebron uit de geschiedenis is geworden.

Verdubbeling
De analisten berekenden dat bij elke verdubbeling van het wereldwijd geïnstalleerde vermogen, de prijs van zonnepanelen met gemiddeld 20,2 procent is gedaald. In het midden van de jaren zeventig van de vorige eeuw moest voor een watt zonnekracht meer dan 100 dollar worden betaald. Zes jaar geleden was dat tarief echter tot minder dan 0,5 dollar per watt gedaald.

“Twee derde van alle hernieuwbare energieprojecten die twee jaar geleden werden geactiveerd, bleken goedkoper dan de meest voordelige nieuwe initiatieven met fossiele brandstoffen”, wordt in het rapport opgemerkt. “Dat betekende een verdubbeling tegenover het jaar voordien.”

“Ook vorig jaar werd, ondanks de stijgende prijzen voor grondstoffen en apparatuur, een verdere daling gemeld. Deze trend zal zich bovendien in de toekomst alleen nog maar verder doorzetten. Verwacht mag worden dat de kosten van hernieuwbare energie nog een aanzienlijke daling zullen vertonen.”

De kosten voor de start van onshore windprojecten lagen vorig jaar 13 procent lager dan twee jaar voordien, terwijl bij offshore installaties een inkrimping met 9 procent kon worden gemeld. Bij zonnekracht was er tegelijkertijd een daling met 7 procent.

“Rekening houdend met de hoge energieprijzen, zullen de hernieuwbare projecten die vorig jaar werden opgestart, dit jaar op de kosten voor de wereldwijde opwekking van elektriciteit een besparing van 55 miljard dollar opleveren”, luidt het nog.

Besparing
Vergeleken met drie jaar geleden daalden de kosten van wind op land met 13 procent, wind op zee met 9 procent en fotovoltaïsche zonne-energieprojecten daalden met 7 procent in kosten. De vorig jaar in gebruik genomen nieuwe grootschalige zonneprojecten deden de kosten nog eens met 13 procent dalen. Daarbij was er per kilowattuur sprake van een daling van 0,055 dollar naar 0,048 dollar.

Irena berekende dat, rekening houdend met de huidige hoge energieprijzen, de hernieuwbare energie die vorig jaar aan de bestaande capaciteit werd toegevoegd, dit jaar ten minste 55 miljard dollar zal besparen op de wereldwijde kosten voor energieopwekking.

Verdere prijsdalingen kunnen volgens de analisten in het vooruitzicht worden gesteld. Het International Energy Agency verwacht immers dat tot het einde van volgend decennium nog eens 43 procent aan het beschikbare volume zonnekracht zal worden toegevoegd.

“Hernieuwbare bronnen zijn momenteel verreweg de goedkoopste vorm van elektriciteit”, benadrukt Francesco La Camera, directeur-generaal van Irena, in een commentaar. “Hernieuwbare energie maakt economieën van de volatiele situatie op de markten van de fossiele brandstoffen – zowel op het gebied van prijs als op het vlak van aanvoer – onafhankelijk.”

“Bovendien wordt de energiekost voor de afnemer beperkt, terwijl ook de veerkracht van de markt wordt versterkt. Dat zal zich nog sterker manifesteren indien de huidige energiecrisis langer zou aanslepen”, werpt La Camera nog op.

(as)

Met diverse sub-links:

www.msn.com/nl-nl/nieuws/overig/zonne...
voda
0
Gasunie tekent eerste contracten voor Duitse LNG-terminal
Onder meer met ConocoPhillips.

(ABM FN-Dow Jones) De LNG-deelneming van Gasunie German LNG in Brunsbüttel heeft de eerste klanten binnengehaald, waaronder ConocoPhillips. Dit maakte Gasunie donderdag bekend.

Andere nieuwe klanten van German LNG zijn INEOS en RWE Supply & Trading.

Daarnaast is de vergunningenprocedure inmiddels van start gegaan.

Gasunie kreeg dinsdag na goedkeuring van de Europese Commissie samen met de Duitse bank Kfw de controle over German LNG, een Duitse LNG terminal die in Brunsbüttel moet komen te staan.

De terminal zal naar verwachting in 2026 operationeel zijn en zal een jaarlijkse doorvoercapaciteit hebben van ten minste 8 miljard kubieke meter aardgas met een mogelijke uitbreiding naar minimaal 10 miljard kubieke meter.

Het ligt in de bedoeling om de LNG-terminal in Brunsbüttel op termijn klaar te maken voor de productie van waterstof en daarmee een waterstofleveringscentrum voor Noord-Duitsland te worden.

Door: ABM Financial News.

info@abmfn.nl

Redactie: +31(0)20 26 28 999
voda
0
Rabobank verwacht nog jarenlange hoge gasprijzen
Door LEON BRANDSEMA EN VIAN SCHOUTEN

Updated 7 min geleden
1 uur geleden
in FINANCIEEL

Rabobank waarschuwt dat Nederlandse huishoudens en bedrijven rekening moeten houden met nog jarenlange hoge gasprijzen. Om de pijn voor ondernemers te verzachten presenteert het kabinet vrijdag een miljarden kostend steunpakket voor energie-intensieve mkb’ers.

Over steunmaatregelen zegt Rabobank dat die ’kortdurend verlichting kunnen bieden’. „Maar bedrijven zullen zich moeten voorbereiden op langer durende hoge energieprijzen.” ANP / ROBIN UTRECHT

Maar de gasprijzen zullen volgens de Rabobank nog langer hoog blijven dan het kabinet steun geeft. Dat baseert Rabobank op prijzen op de toonaangevende Amsterdamse gasbeurs die nu al worden betaald voor gas dat pas in 2025 wordt geleverd. Dat is drie keer zoveel als in januari vorig jaar op die beurs werd betaald. „Dat betekent dat bedrijven moeten wennen aan het feit dat zij gedurende een lange periode moeten produceren met hoge energiekosten”, schrijft Rabobank in een analyse van de industrie. Jarenlang waren de gasprijzen juist laag en stabiel. De industrie waarschuwt al tijden dat het vestigingsklimaat nu onder druk staat en vraagt om hulp van de Nederlandse overheid. „Voor veel bedrijven is het gunstig om de productie te verplaatsen naar landen waar de energie goedkoop is”, aldus Rabobank.

BEKIJK OOK:
Kabinet komt met opgeschroefd prijsplafond: ’Maar consument moet zich niet rijk rekenen’

Voor huishoudens komt het kabinet in 2023 met een prijsplafond. „Lange tijd waren Brussel en het kabinet terughoudend met het ingrijpen op de energiemarkt”, aldus Rabobank. „Eerst was er vooral aandacht voor het voorkomen van fysieke tekorten.” Op steun voor ondernemers was het, ondanks noodkreten van bijvoorbeeld bakkers, sauna’s en zwembaden, langer wachten.

BEKIJK OOK:
Nederlandse industrie schreeuwt om hulp

Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken) werkt al een paar weken aan de invulling van de zogenoemde Tegemoetkoming Energiekosten. Het lange wachten zorgde deze week voor irritatie bij de coalitie-fracties in de Tweede Kamer. Maar volgens bronnen in Den Haag wordt de laatste hand gelegd aan een aparte regeling, die het kabinet vrijdag hoopt te presenteren en waar nog aan wordt gesleuteld. Het idee is volgens bronnen om de helft van de stijging van de energiekosten te vergoeden. Daar zit wel een grens aan. Volgens bronnen in Den Haag koerst het kabinet op een maximum van €160.000 steun per bedrijf.

Energie-intensief
Daarnaast zijn er voorwaarden voor welke bedrijven er als energie-intensief mkb worden aangemerkt. De lat voor energie-intensief komt naar verwachting te liggen bij energiekosten die 12,5% van de omzet van het bedrijf bedragen. En bedrijven met maximaal 250 medewerkers worden als mkb aangemerkt, de gangbare term om die groep bedrijven af te bakenen. Vrijdag overlegt het kabinet nog over de regeling, betrokkenen benadrukken dat details nog kunnen veranderen. Het precieze kostenplaatje, nu ingeschat op €2,5 tot €3 miljard, hangt daar nog vanaf.

De tekst gaat verder onder de foto.

Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken) heeft hard gewerkt aan een steunpakket. ANP / HH

Stilzitten geen optie
Over steunmaatregelen zegt Rabobank dat die ’kortdurend verlichting kunnen bieden’. „Maar bedrijven zullen zich moeten voorbereiden op langer durende hoge energieprijzen. Dit betekent dat bedrijven aan de slag moeten, stilzitten is geen optie.”

Volgens de bank hebben bedrijven een aantal mogelijkheden. De eerste is het doorberekenen van de hogere energielasten aan hun klanten. Die moeten de gestegen prijzen dan willen betalen, wat lastig is als buitenlandse alternatieven goedkoper zijn. Ten tweede kunnen bedrijven de productie verplaatsen naar landen waar de energiekosten lager liggen dan in Nederland. Dat is vooral een optie voor grote ondernemingen die over de hele wereld actief zijn.

BEKIJK OOK:
Nederland en Duitsland: EU moet gezamenlijk gas inkopen onder leiding van Brussel

Als deze opties niet haalbaar zijn, gaan bedrijven de productie verminderen of stoppen. Dat doen steeds meer ondernemingen in Nederland. Bekende voorbeelden zijn aluminiumfabrikant Aldel in Delfzijl en kunstmestproducent Yara in Sluiskil. Volgens Rabobank kunnen ondernemers nog voordeel halen door energie op een gunstig moment in te kopen, omdat de prijs van energie zeer beweeglijk is. Ook kunnen Nederlandse bedrijven uitzoeken of ze hun verbruik verder kunnen verminderen.

www.telegraaf.nl/financieel/537858408...
voda
0
Nederlanders besparen massaal op gasverbruik: thermostaat gemiddeld 1-2 graden lager

Particuliere klanten van energiebedrijf Eneco besparen de laatste weken fors op hun gasverbruik. Gecorrigeerd voor weersinvloeden gebruiken zij sinds 1 september 20 tot 25 procent minder gas dan afgelopen jaren.

Margriet Oostveen en Tjerk Gualthérie van Weezel14 oktober 2022, 05:00

Het besparen van gas loopt op zodra huishoudens bijvoorbeeld beter isoleren.Beeld Elisa Maenhout

Het percentage geldt voor ongeveer 2 miljoen particuliere klanten van Eneco samen. Van de ruim 230 duizend klanten die zich een zogeheten ‘slimme thermostaat’ kunnen veroorloven, ziet Eneco bovendien dat zij de temperatuur in huis sinds 1 september gemiddeld 1 tot 2 graden lager hebben staan dan voorgaande jaren. ‘Maar of dit ook stand gaat houden als het kouder wordt, weten we dan pas.’

Eneco is de tweede energieleverancier van Nederland. De andere grote energiebedrijven, Essent, Vattenfall en Budget Energie, hadden donderdag niet direct cijfers paraat.

Bezuinigen
Deze zomer schatte het CBS al dat huishoudens in de eerste helft van het jaar naar schatting 16 procent minder gas hebben gebruikt. Dat was mede het gevolg van de zachte winter, maar lector energietransitie Martien Visser van de Hanzehogeschool becijfert dat de helft van die daling is toe te schrijven aan zuiniger energiegebruik. ‘Al voor het uitbreken van de oorlog hadden sommige Nederlanders te maken met zeer hoge energieprijzen, waardoor ze flink gingen bezuinigen.’ Nu prijzen verder zijn gestegen en een meerderheid van de Nederlanders die hoge prijs ook terugziet op zijn rekening, is het volgens Visser logisch dat de besparing verder is gegroeid.

‘Ik herken ook wel wat Eneco ziet’, zegt Visser. ‘De laatste weken, die relatief warm waren, zag je dat er in Nederland ongeveer 40 procent minder gas werd gebruikt dan afgelopen jaren normaal was. Half september, toen het relatief koud was, was die besparing nog altijd 11 procent.’ Als Nederlanders massaal de thermostaat anderhalve graad lager zetten, zoals de cijfers van Eneco suggereren, bespaart dat direct ongeveer 10 procent, zegt Visser. ‘En dat loopt op zodra huishoudens hun verwarming ook minder lang aanzetten, beter isoleren of delen van het huis minder verwarmen.’

Prijsplafond
Thijs Bouman, onderzoeker sociale en omgevingspsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, vindt de daling niet verrassend: ‘Door de extreem hoge gasprijzen is het voor veel mensen op dit moment simpelweg niet te betalen om eenzelfde hoeveelheid gas te gebruiken.’

Bouman is daarom speciaal benieuwd naar vergelijkbare cijfers vanaf 1 januari 2023, als het prijsplafond voor gas en elektriciteit wordt ingevoerd. ‘Wat je vaak ziet bij financiële prikkels, is dat ze blijven zolang die prikkel er is. Het is dus de vraag of de daling zo sterk blijft wanneer gas weer goedkoper wordt.’

Visser is nog wel benieuwd hoe die trend zich zal doorzetten als het de komende maanden ‘echt koud’ wordt. Vooral omdat de temperatuur de laatste tijd net rond het punt zat dat huishoudens nog konden kiezen of zij de verwarming aan- of uitdoen. ‘Als je de verwarming uit laat, is het natuurlijk direct een besparing van 100 procent.’ Maar als de temperatuur nog verder zakt, zal volgens Dekker nog helderder worden hoeveel mensen besparen omdat ze de hoge energieprijzen niet kunnen betalen of ‘mee willen doen’ met het bezuinigen op gas.

Stroomvreters
De besparingen op elektriciteit zijn intussen een stuk minder groot, ziet Visser. ‘Als je kijkt naar het totale verbruik van stroom in Nederland, dan is dat met maar 2 procent afgenomen.’ Wanneer je als meerpersoonshuishouden niet meer dan 3.000 kilowattuur per jaar verbruikt, is het volgens de lector ook niet zo gemakkelijk om veel te bezuinigen. ‘Maar als je daarboven zit, is het wel goed om even scherp te onderzoeken of er niet een kacheltje, oude droogtrommel of vriezer in huis is die veel stroom vreet.’

Thijs Bouman ziet in zijn onderzoek dat de meeste mensen echt wel iets aan duurzaamheid willen doen, maar vaak worden geremd door gewoontes, of door blokkades op het gebied van financiën of comfort. ‘Mensen die nu ervaren dat een graad lager ook best kan of die bewuster nadenken over hun gasverbruik zullen later ook sneller hun gasverbruik laag blijven houden.’

Om het gasverbruik blijvend laag te houden, is het goed om dit ook actief te koppelen aan doelen die langer blijven, zoals duurzaamheid, zegt Bouman. ‘Ook als de prijs weer omlaag gaat, blijft het nut van minder gasverbruik dan behouden.’

OOK OVERHEID DRAAIT THERMOSTAAT OMLAAG: AMBTENAREN WERKEN VOORTAAN BIJ 19 GRADEN
In de meeste rijksoverheidskantoren is de verwarming met 2 graden omlaag gedraaid: van 21 naar 19 graden. In andere gebouwen van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB), zoals gevangenissen en de koninklijke paleizen, is de temperatuur niet verlaagd. Dat meldt een woordvoerder van het RVB.

Het kabinet startte in april een campagne om meer energie te besparen. Door korter te douchen en minder te stoken, zou Nederland minder afhankelijk moeten worden van Russisch gas. De overheid zou het goede voorbeeld geven door zelf ook de thermostaat omlaag te draaien.

Dat is inmiddels in de meeste kantoren gebeurd, meldt het RVB, dat de overheidsgebouwen beheert. In 91 van de 115 rijkskantoren zijn de temperatuurinstellingen aangepast. Dat betekent dat ambtenaren ’s winters voortaan bij 19 graden werken, in plaats van 21. In de zomer wordt de lucht gekoeld tot 25 graden, in plaats van 23. Het gaat onder meer om ministeries en gebouwen van overheidsinstellingen zoals de Belastingdienst en Rijkswaterstaat.

In nog eens tien gebouwen worden de instellingen de komende week aangepast. In veertien kantoren is energie besparen nog niet mogelijk: deze gebouwen worden verwarmd met een warmte- en koudeopslag. Als daar nu minder wordt gestookt, is er ’s zomers juist extra energie nodig om te koelen.

Het RVB heeft naast kantoren ook andere overheidsgebouwen in beheer, zoals gevangenissen, koninklijke paleizen en militaire basissen. Daar wordt niet minder gestookt, omdat het kabinet daar geen opdracht toe heeft gegeven. De energiebesparende maatregelen stoppen in oktober 2023. Of ze daarna worden verlengd, is nog niet besloten. (Ashwant Nandram)

Lees ook

Grootgebruiker elektriciteit profiteert het meest van royalere compensatie voor hoge energierekening

Zo wen je deze winter als koukleum aan een iets lagere kamertemperatuur

Van het gas af? Wat je moet weten voor je overstapt op inductie

www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/...
voda
0
Nu Nord Stream geen optie meer is, importeert Duitsland ook gas uit Frankrijk: “Europese solidariteit”
Andrei Stiru - 3 uur geleden

Donderdag werd voor het eerst aardgas via een pijpleiding vanuit Frankrijk naar Duitsland gepompt in het kader van een overeenkomst die de twee landen afgelopen maand sloten. Ze beloofden elkaar toen te helpen elkaars energievoorziening te verzekeren.

© Aangeboden door Business AM

De Franse netbeheerder GRTgaz zei van start te zullen gaan met de export van een volume van zo’n 31 gigawattuur (GWh) aan gas per dag. Dat zal via een pijpleiding in de Moezelstreek gebeuren. Hoewel dat slechts 2 procent is van de volumes die Duitsland dagelijks verbruikt, is het geen verwaarloosbare hoeveelheid. GRTgaz liet wel al weten dat momenteel nog niet de maximumcapaciteit van 100 GWh wordt benut.

Frankrijk kan het zich veroorloven om aardgas te exporteren, omdat het land minder gevoelig is voor de grillen van het Kremlin dan Duitsland. Voor de oorlog importeerde de Bondsrepubliek immers zo’n 55 procent van zijn gas uit Rusland. Intussen is dat cijfers al gereduceerd naar 35 procent, meldt de BBC. Frankrijk daarentegen importeert het gros van zijn gas uit Noorwegen en uit andere landen via LNG-tankers.

Solidariteitsdeal
In september sloten Duitsland en Frankrijk een deal: Frankrijk zou gas naar Duitsland exporteren wanneer dat nodig is, terwijl Duitsland hetzelfde zou doen met elektriciteit. De Franse president Emmanuel Macron zei toen dat dit de “Europese solidariteit” aantoonde in tijden van crisis, volgens Reuters.

Frankrijk, normaal gezien een netto-exporteur van energie, heeft het dit jaar moeilijk om voldoende elektriciteit te produceren. Dat komt omdat ruim de helft van de kerncentrales in het land momenteel zijn afgesloten voor onderhoud. Tijdens de zomer kwam daar nog een ongekende droogte bij, wat ervoor zorgde dat sommige reactoren geen rivierwater meer konden gebruiken om af te koelen.

“Als we nu geen Europese solidariteit en een geïntegreerde, verenigde markt zouden hebben, zouden we ernstige problemen hebben”, zei de Franse president Emmanuel Macron woensdag, meldt de BBC.

Europese gasmarkt
Dat Europese landen elkaar moeten steunen, heeft alles te maken met de Russische invasie in Oekraïne. Sinds de oorlog begon, probeert Europa immers af te kicken van fossiele brandstoffen uit Rusland. De import van steenkolen is sinds augustus in de EU al verboden en binnenkort volgt ook een embargo op Russische olie.

Ook de import van aardgas daalt zienderogen. Europa probeert te compenseren voor de enorme hoeveelheden die de regio voordien uit Rusland haalde, door onder andere meer uit de VS, Algerije, Noorwegen, Azerbeidzjan en andere oorden te importeren. Dat verloopt echter niet zo gemakkelijk, omdat bepaalde infrastructuur moet worden bijgebouwd om meer gas over zee te vervoeren.

Intussen worstelt Europa met een ongeziene energiecrisis. Hoewel de gasvoorraden nu grotendeels gevuld zijn en het continent de komende winter waarschijnlijk zal overleven, bestaat de kans dat dit volgend jaar een stuk moeilijker zal verlopen. Om ervoor te zorgen dat de gasvoorraad volstaat, nemen veel Europese landen intussen maatregelen om de gasconsumptie terug te schroeven.

(mah)

met sub-links:

www.msn.com/nl-nl/nieuws/overig/nu-no...
voda
0
Gasunie Expects no Gas Shortage over Nord Stream Developments

Strategic Research Institute
Published on :
17 Oct, 2022, 2:38 am

Gasunie was informed on 26 September by Nord Stream about a pressure drop observed in the gas pipelines. Gasunie owns a 9% share in Nord Stream 1 but is not a shareholder in Nord Stream 2. Gasunie said “It soon became clear that the pipelines had been damaged in several places, allowing the gas that was still in the pipes to escape. It seems very plausible that the damage has been caused deliberately. The deliberate damaging of pipelines is unprecedented and very grave, also because of the serious environmental damage that has arisen as a result. The exact extent of the damage and possible follow-up actions can only be determined after inspection of the pipelines and that is not yet possible at this moment. As a shareholder, we will assess the situation that has arisen as soon as there is more clarity. We are in close contact with our European partners and the relevant government authorities.”

It said “The two pipelines of Nord Stream 1 were not in use, so this damage will not affect the gas transport to Europe. Gazprom had already reduced deliveries via Nord Stream 1 in recent months and after maintenance work on their own facilities in September, did not resume gas deliveries to Europe via this pipeline.”

It added “Even if both Nord Stream 1 pipelines turn out to be unavailable for a longer period, this need not have any consequences for the security of supply in the Netherlands in the coming winter. Gasunie Transport Services recently analysed that no gas shortages need to occur in the Netherlands if Russian gas in Europe were to be completely eliminated for a year. In that case, however, a number of preconditions must be met. Due to the high filling level of the gas storages (more than 90%), the doubling of the LNG import capacity via the Eemshaven and Rotterdam, the full utilization of the import connections with the UK and Belgium and the significant demand reduction as a result of the high prices, the preconditions for this scenario are currently met.”
voda
0
Voorlopig gunstig weer voor laag gasverbruik
Johnny Willemsen - 2 uur geleden
© Aangeboden door Weeronline

De stroom- en gasprijzen zijn bijzonder hoog. Je verbruik hangt voor een deel af van het weer en de tendens van deze prijzen ook. Lees waarom de weersvooruitzichten voor de komende twee weken gunstig zijn voor je energiekosten.

Zoals je in de update maandverwachting oktober kan lezen is er geen kans op relatief koud weer tijdens de laatste twee weken van oktober. Met zuiden- tot zuidwestenwinden wordt zachte lucht aangevoerd. Hierdoor ligt de middagtemperatuur meestal boven de gebruikelijke waarden en koelt het in de nachten vaak niet veel af. Op de koudste dagen liggen de temperaturen rond de normale waarden voor half oktober.

Dankzij het bovengemiddeld warme weer hoef je minder te stoken dan gebruikelijk in deze tijd van het jaar.

Gunstig weer in heel Europa
In nagenoeg heel Europa is de temperatuur komende twee weken relatief hoog. De enige uitzonderingen zijn het uiterste noordwesten (met name IJsland) en zuidoosten (Griekenland, Turkije), waar kans is op temperaturen iets lager dan gebruikelijk.

In Frankrijk, Duitsland, de Alpenlanden, Oost-Europa en ook Zweden en Finland is het tot eind van de maand waarschijnlijk 2 tot 3 graden warmer dan gemiddeld in deze tijd van het jaar. Hierdoor zal het gasverbruik in deze landen ook relatief laag zijn en dit heeft een gunstige invloed op de prijs voor heel Europa.

Lees ook: Dit bespaar je door je verwarming een graad lager te zetten.

Opwekken van duurzame energie
Af en toe kan het komende twee weken stevig waaien, maar echt onstuimig weer staat vooralsnog niet op het programma. Voor de energieproductie door windmolens is het hierdoor gunstig weer.

Het weerbeeld is komende twee weken wisselvallig met regelmatig vrij veel wolken. Toch zijn er ook van tijd tot tijd zonnige dagdelen. Deze week zijn bijvoorbeeld dinsdagmiddag en woensdag behoorlijk zonnig. Waarschijnlijk zullen zonnepanelen komende twee weken een vrij gemiddelde hoeveelheid energie opwekken voor deze tijd van het jaar.

Alle details over wind en zon deze week lees je in ons uitgebreide weerbericht.

Voor meer, zie link:

www.msn.com/nl-nl/weer/nieuws/voorlop...
voda
0
Bedrijven rollen productie uit dankzij extra offshoreparken voor onze kust
Waterstof knalt als energiebron in Nederland
Door THEO BESTEMAN

Gisteren, 20:48
in FINANCIEEL

AMSTERDAM - In stilte rolt Nederland een immens netwerk voor waterstof als energiebron uit. Dankzij de hoge gasprijs versnelt de invoering. Kilometers aan oude gasleidingen worden omgebouwd. Grote industriegebieden leggen eigen leidingen richting havens aan, waar de waterstof van een toenemend aantal windmolenparken als energiebron wordt geïmporteerd.

Consument tankt nog nauwelijks waterstof, maar dat gaat komende decennia veranderen. ANP / HH

„Het is nog niet zichtbaar voor consumenten, maar dit wordt in 2050 een van de grootste energiemarkten”, zegt onderzoeker René Peters van TNO. „Nederland heeft een behoorlijk voordeel. We zijn gezegend met veel zee voor grote windmolenparken, we hebben goed toegeruste havens en een landelijk gasnetwerk dat als transporteur kan dienen. Ook voor export naar de rest van Europa.”

Via elektrolyse-machines wordt de kracht van windmolenwieken via turbines omgezet van elektrische energie naar de waterstof. Een standaard elektrolyse-container voor 2,2 megawatt vermogen kost rond €2,5 miljoen. Het eindproduct wordt al vaker bij windturbines zelf opgeslagen, of via pijpleidingen getransporteerd. „Het voordeel van waterstof is dat je daarvoor de oude gasbuizen kunt gebruiken. Zo belast je het al volle elektriciteitsnetwerk veel minder”, aldus Peters.

Waterstof stond lang op achterstand. Op 6 mei 1937 explodeerde de met waterstof gevulde zeppelin Hindenburg na kortsluiting boven New Jersey. Het duurde jaren voordat het gas weer volledig werd ingezet, en dan nog uitsluitend in de industrie, schetst Peters. Sinds 2003 rijden er Nederlandse waterstofstadsbussen. Waterstof is in zijn puurste vorm een kleurloos, geurloos en niet-giftig gas. Het wordt ook geleverd voor de aanmaak van ammoniak en kunstmest. En zelfs voor olieraffinage.

Groen en grijs
Veel waterstof wordt nu echter verkocht als groen, gemaakt van zon- of windenergie. Maar in realiteit is 95% van de waterstof nog ’grijs’, gewonnen uit aardgas en kolen. Of ’blauw’, waarbij van ’grijs’ de schadelijke CO2-uitstoot eerst wordt afgevangen. Begin oktober schrapte Brussel een serie beperkingen voor productie van groene waterstof, de Europese Commissie legde ook nog €5,2 miljard neer voor de inhaalslag.

Desondanks is de opmars in volume nog beperkt. „Waterstof speelt nog nauwelijks een rol in de energievoorziening van Nederland”, schetst Sanne de Boer, analist bij RaboResearch en auteur van het boek De energietransitie uitgelegd. „Kleinverbruikers kunnen geen waterstof afnemen van een energieleverancier.”

De politiek subsidieert een omslag. Volgens het in 2019 gesloten Klimaatakkoord moet er in 2030 zeker 4 gigawatt groene waterstof komen. Regeringspartijen VVD en D66 en oppositiefracties vragen het kabinet nu om een verdubbeling. Vooral om snel de afhankelijkheid van Russisch gas te beperken. Met landen rond de Noordzee sprak minister Jetten (Klimaat en Energie) ook af 20 gigawatt aan waterstof te produceren.

Werna Udding, bij Gasunie verantwoordelijk voor offshore waterstof, onderzoekt daarom inmiddels de aanleg van een compleet offshore waterstofnetwerk. Want aanleg van stroomkabels vanaf de windmolens naar land zou €36 miljard kosten; transport via buizen of verpakt op schepen is veel goedkoper.

Verdubbeling
„We hebben niet genoeg stroom in Nederland om daarmee de economische groei op te vangen. Dat tekort was er ook al voor de Russische aanvallen in Oekraïne”, zo verklaart directeur Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging van Duurzame Energie (NVDE) de interesse bij ondernemers in uitbreiding. „Er is een verdubbeling van capaciteit nodig. Bedrijven willen wel.”

Acht nieuwe waterstofprojecten kregen onlangs in Nederland €758 miljoen subsidie. Den Haag denkt dat de bedrijven vervolgens zelf nog eens €7 miljard investeren. „Onze potentiële energiecapaciteit is enorm. Nederland loopt in Europa redelijk voorop”, overziet ING-energiespecialist Gerben Hieminga de plannen. „Dankzij onze lange gashistorie”, nuanceert Cyril Widdershoven, energie-analist. „Een gasinfrastructuur opzetten, reguleren en investeren – waterstof is uiteindelijk doodgewoon een gas. Een gasmarkt hiervoor opzetten, dat kunnen we wel.”

Terwijl Gasunie 1100 kilometer aan stalen gasleidingen en koppelstukken omzet voor gebruik van waterstof, broedt de Europese Unie op een nog ruimere markt. Bedrijven worden immers gedwongen hun uitstoot te beperken, wat met groene waterstof snel kan. „De industrie zal graag overgaan op waterstof”, zegt Van der Gaag van de NVDE. „Want daar is de grootste CO2-besparing voor ze te behalen.”

Toenemend aantal Nederlandse windparken zorgt voor meer groene waterstof, maar import blijft nodig. ANP/HH

Waterstofpoeder
Dat gebeurt bij vijf grote industriële clusters van uitstoters: de Rotterdamse Maasvlakte, Zeeuws-Vlaanderen, de regio Amsterdam, Eemshaven/Delfzijl en Chemelot in Limburg. „Al die clusters zijn via ons gasnetwerk te bedienen”, aldus de woordvoerder van Gasunie. Vooral in het noorden verzamelen zich nu veel start-ups in waterstof bij de havens. Zoals Electriq Global, dat waterstof in poedervorm levert. De meeste versnelling wordt verwacht van Shell, dat op de Maasvlakte voor €1 miljard aan elektrolyse-systemen bouwt.

Tata Steel, de grootste uitstoter van CO2 in Nederland, stak onlangs €65 miljoen in de eerste fabrieksinstallaties die cokes en kolen vervangen en met waterstof ’groen’ staal moeten produceren. „Inmiddels sluiten veel meer bedrijven in de IJmond zich bij waterstofproductie aan”, aldus de woordvoerder. „Zo’n vraag van Tata, die over twee jaar wil beginnen, zet enorme druk op windsector om groene waterstof te leveren. Tata is goed voor zo’n 600 kiloton, dat is heel veel”, zegt Peters van TNO. „En zulke vraag naar waterstof komt nu uit heel Europa.”

In de Botlek bouwt Air Products zijn tweede grote waterstoffabriek. In 2025 moet die zorgen voor verdubbeling van de Europese productie. De totale eigen groene Nederlandse waterstof is desondanks voorlopig nog niet voldoende, aldus de zegsman van Havenbedrijf Rotterdam. Dat heeft met de Spaanse leverancier Cepsa een deal gesloten om waterstof uit Algeciras aan te voeren voor de industrie. „We kijken ook naar import uit het Ruhrgebied”, aldus de Gasunie-woordvoerder.

’Klein spul’
Veel transporteurs experimenteren. Maar ze wachten op waterstofaanbod in grote volumes, anders loont het voor een waterstoftruckvloot niet. Ook de vervuilende scheepvaart heeft, met inwisselbare waterstofcontainers, een teen in het diepe gestoken. „Om de industrie voor komende jaren te laten investeren, het gaat vaak om miljarden, moet de overheid de onzekerheid wegnemen. Geef duidelijk aan wat we als bedrijven kunnen verwachten”, zegt Rik Harmsen van de branchevereniging van de windsector NWEA.

Wat ook snel nodig is voor die bredere invoering van waterstof als energiebron is een handelsprijs, zegt energie-analist Widdershoven. „Zolang handelaren op de grondstoffenmarkten niet willen instappen op een prijs voor waterstof, dan blijft het klein spul.”

www.telegraaf.nl/financieel/100152353...
voda
0
Eneco verlaagt energietarieven
15 min geleden
in FINANCIEEL

ROTTERDAM - Nederlanders gaan voor het eerst wat merken van de dalende gasprijzen. Energiebedrijf Eneco verlaagt per 1 november de prijzen.

Eneco verlaagt de prijzen. ANP/HH

„De trend is dalende”, zegt een woordvoerster van Eneco tegen het AD. Ze weet niet of de daling gaat doorzetten in december. „Niets is nog met zekerheid te zeggen, we zijn die energie nu aan het inkopen.”

BEKIJK OOK:
Rabobank verwacht nog jarenlange hoge gasprijzen

Sinds de gasprijzen in augustus piekten op de toonaangevende beurs in Amsterdam zijn die al voor meer dan de helft gedaald. Klanten van Eneco van wie de tarieven in november worden aangepast, gaan zo’n 6 procent minder betalen dan klanten van wie de tarieven in oktober zijn aangepast. Maar ook die tweede groep gaat wel meer betalen voor energie dan nu. Eneco past elke drie maanden de leveringstarieven voor zijn klanten aan ’vanwege de situatie op de energiemarkt’.

BEKIJK OOK:
Verhuizen? Energiecontract en lage hypotheekrente kunnen vaak mee

www.telegraaf.nl/financieel/662497652...
voda
0
Nergens in Europa is het risico op een stroompanne deze winter zo groot als in Frankrijk en Ierland
Niels Saelens - Gisteren om 18:13

Uit een voorlopige prognose over de energiebevoorrading deze winter van Entsoe, de Europese organisatie van netbeheerders, blijkt dat nergens in Europa het risico op een stroompanne zo groot is als in Frankrijk of Ierland.

Nergens in Europa is het risico op een stroompanne deze winter zo groot als in Frankrijk en Ierland
© Aangeboden door Business AM

Door de oorlog in Oekraïne kan een strenge winter dit jaar vergaande gevolgen hebben voor de Europese energiebevoorrading. Daarom heeft de Europese Commissie al verschillende maatregelen genomen om ons gas- en elektriciteitsverbruik in te perken.

De essentie: in Europa wordt er gevreesd voor een stroompanne als we het hoofd moeten bieden aan een strenge winter. Dat heeft de Europese Commissie ertoe aangezet om de lidstaten te verplichten minstens 80 procent van hun gasvoorraden te vullen. Voorts hebben de lidstaten van de Europese Unie een akkoord gesloten om op vrijwillige basis het stroomverbruik met 10 procent te verminderen. Er geldt wel een verplichting om het verbruik op piekmomenten met 5 procent te verminderen. Ook engageren de lidstaten zich om 15 procent minder gas te verbruiken. Dat alles moet helpen om de energiebevoorrading veilig te stellen.
Het nieuws: uit een voorlopige prognose van Entsoe blijkt nu dat het risico op een stroompanne nergens in Europa zo groot is als in Frankrijk en Ierland. “Het Europese netwerk zal in januari en februari het meest onder druk komen te staan”, klinkt het. Een droge winter zou dan weer slecht nieuws zijn voor Noorwegen en Zweden. De energievoorziening in die twee landen is in hoge mate afhankelijk van waterkracht.
“Situatie deze winter is kritiek”
“De situatie deze winter is kritiek, maar beheersbaar met operationele maatregelen”, aldus Entsoe. “In sommige landen zijn de risico’s gedurende de hele winter constant, in andere zijn ze meer geconcentreerd in bepaalde weken.”

Entsoe merkt op dat de opgelegde verbruikslimieten voor het stroomverbruik wat druk van de ketel kunnen halen. “Als we erin slagen om 10 procent minder stroom te verbruiken, vermindert de afhankelijkheid van gas voor de elektriciteitsproductie met 30 procent”, staat er in de winterprognose. “Een vermindering van het piekverbruik met 5 procent kan de meeste risico’s in continentaal Europa verminderen.”

Meer uitdagingen
De organisatie waarschuwt ook nog voor enkele andere uitdagingen waar we deze winter mogelijk het hoofd moeten aan bieden:

Zo kan er minder kernenergie beschikbaar zijn dan verwacht. Dat kan vooral op regionaal niveau vergaande gevolgen hebben, zoals in Frankrijk. Denk bijvoorbeeld aan de stakingen in de Franse nucleaire sector en onderhoudswerken. In Frankrijk kan een lagere productie van kernenergie (-5 gigawattuur) het gasverbruik voor elektriciteitsopwekking doen stijgen met 10 procent.
Verdere beperkingen in de brandstofvoorziening vergroten het risico dat de energievoorraad onder druk komt te staan.
De overschakeling van gas naar elektriciteit om ons te verwarmen, kan het elektriciteitssysteem belasten en indirect een extra vraag naar gas voor de elektriciteitsvoorziening creëren.
(bg)

www.msn.com/nl-nl/nieuws/overig/nerge...
voda
0
Vattenfall stopt met aanleg warmtenetten vanwege regeringsplan
ANP Producties - Gisteren om 12:07
© ANP

DIEMEN (ANP) - Energiebedrijf Vattenfall schort de aanleg van nieuwe warmtenetten voorlopig op. Ook breidt het bedrijf bestaande warmtenetten niet verder uit. Aanleiding is het voornemen van het ministerie van Economische Zaken om voortaan alleen gemeenten of andere publieke instanties zeggenschap te geven over die netwerken, die gebouwen verwarmen met de restwarmte van bijvoorbeeld fabrieken of elektriciteitscentrales.

Vattenfall kon niet direct zeggen hoeveel projecten worden geraakt door de opschorting. Lopende projecten maakt het bedrijf wel af.

Minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) komt vrijdag met het voorstel om te zorgen dat de overheid een meerderheidsbelang krijgt in de warmtenetten, zo bevestigen ingewijden eerdere berichtgeving van NRC. Zijn idee is dat er lokale energiebedrijven worden opgericht waar de overheid voor verantwoordelijk is, maar waar commerciële bedrijven ook in deelnemen.

Beklag Vattenfall

Het steekt Vattenfall dat private partijen in dat scenario wel investeringen en financiële risico's moeten dragen, maar geen belangrijke beslissingen kunnen nemen. De onzekerheid over warmtenetten zou het ook moeilijker maken om uiterlijk in 2050 alle woningen van het gas af te hebben.

"Gemeenten werken meestal met een termijn van maar vier jaar, terwijl wij voor investeringen in warmtenetten werken met periodes van twintig tot dertig jaar", zegt een woordvoerster. "2050 klinkt heel ver weg, maar we moeten nu al stappen zetten."

PGGM

Ook pensioenbelegger PGGM is kritisch. "Met zijn voorgenomen warmtewet maakt de minister het heel moeilijk om onze maatschappelijke rol als investeerder in de Nederlandse energietransitie waar te maken."

De gemeente Amsterdam staat achter het voornemen van het ministerie, aldus wethouder Zita Pels (Energietransitie). Ze zegt in gesprek te zijn met Vattenfall over hoe verder in de nabije en de verdere toekomst. "We gaan ervan uit dat energiebedrijven zich als betrouwbare partners tot het maximum inspannen om lopende en aangekondigde projecten, zowel in bestaande bouw als nieuwbouw, te beschermen." Verder kijkt de gemeente wat de gevolgen zijn voor Amsterdam. "We werken aan verschillende scenario's."

Eneco

Branchegenoot Eneco is ook zwaar ontstemd over het plan om warmtenetten feitelijk te nationaliseren. Het bedrijf zegt per gebied te onderzoeken of warmtenetprojecten daar door kunnen gaan. Maar de overstap van aardgas naar warmtenetten in Den Haag is alvast onzeker geworden, waarschuwt het bedrijf.

De gemeente Den Haag zegt dat het "echt prematuur" van Eneco is om vooruit te lopen op een wet die nog niet is aangenomen. "We kunnen het ons niet permitteren vertraging op te lopen bij het minder afhankelijk worden van gas en het tegengaan van klimaatverandering."

www.msn.com/nl-nl/geldzaken/nieuws/va...
voda
0
Complete waanzin. Er valt dan voor de consument niets meer over te stappen. En waar komt al die energie vandaan om al dat water te verwarmen?

Jetten zet stappen met warmtenet: ’Over zeven jaar grotendeels in publieke handen’
38 min geleden
in FINANCIEEL

DEN HAAG (ANP) - Na een ’ingroeiperiode’ van zeven jaar mogen alleen bedrijven die voor minstens de helft in publieke handen zijn collectieve warmtevoorzieningen aanleggen.

Het kabinet wil er zo voor zorgen dat publieke partijen zoals gemeenten „altijd doorslaggevende zeggenschap” hebben over het warmtenet. Dit staat in de ’warmtewet’ die energieminister Rob Jetten vrijdag presenteert.

In de overgangsperiode mogen gemeenten wel infrastructuur laten aanleggen door private warmtebedrijven als ze geen publieke partij kunnen vinden, zegt Jetten.

BEKIJK OOK:
Energiebedrijven overhoop met kabinet: geen geld meer naar warmtenetten

Door de warmtenetten stroomt warm water om huizen te verwarmen, een belangrijk alternatief voor het fossiele gas. Veel huizen moeten van het gas af, ook omdat de gaskraan in Groningen dichtgaat. Momenteel zijn ongeveer een half miljoen huishoudens aangesloten op een warmtenet, en dat aantal moet tot 2030 verdubbelen, is de ambitie. Tot 2050 wil Jetten zelfs 2,6 miljoen nieuwe aansluitingen.

„Een steeds grotere groep afnemers zal daarmee afhankelijk worden van collectieve warmte”, aldus Jetten. De warmte-infrastructuur wordt hierdoor steeds „meer van vitaal belang.” Daarom wil het kabinet hier publieke grip op krijgen. Er komt een overgangsperiode naar 2030, en vanaf dan wordt de rol van volledig private bedrijven in het warmtenet een stuk kleiner.

Warmtevoorzieningen
Voor kleine warmtevoorzieningen, met minder dan 1500 aansluitingen, geldt de eis van meer dan 50 procent publiek niet. Ook kunnen energiebedrijven een minderheidsbelang houden. Toch leidde het plan van het kabinet, dat eerder deze week werd gelekt, al tot grote onrust bij energiebedrijven. Vattenfall kondigde aan alle besluiten over investeringen in de uitbreiding en aanleg van warmtenetten te pauzeren.

BEKIJK OOK:
ACM: Warmtetarieven zijn niet onnodig verhoogd

Voor de huishoudens is vooral belangrijk dat de manier waarop tarieven vastgesteld zijn, wordt aangepast. Het tarief voor warmte moet straks niet meer aan de gasprijs zijn gekoppeld, maar „zal steeds meer op de werkelijke kosten van de warmtelevering gebaseerd worden.”

Aan het grotendeels publiek maken van de warmte-infrastructuur hangt naar verwachting een flink prijskaartje. Hoeveel de hele operatie kost, is nog niet precies duidelijk. Er zullen tientallen miljarden aan investeringen nodig zijn de komende jaren, maar welk deel hiervan voor rekening van de rijksoverheid komt, weet Jetten nog niet precies.

BEKIJK OOK:
’Jaarcontracten van 5000, 6000 en 7000 euro’; consumenten rillen van peperdure gasnota

www.telegraaf.nl/financieel/724271954...
3.491 Posts, Pagina: « 1 2 3 4 5 6 ... 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 ... 171 172 173 174 175 » | Laatste
Aantal posts per pagina:  20 50 100 | Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met uw e-mailadres en wachtwoord.

Direct naar Forum

Markt vandaag

 AEX
860,01  -5,35  -0,62%  11:27
 Germany40^ 17.686,40 -0,85%
 BEL 20 3.803,14 -0,61%
 Europe50^ 4.900,39 -0,73%
 US30^ 37.602,15 -1,08%
 Nasd100^ 17.284,82 -1,50%
 US500^ 4.990,46 -1,16%
 Japan225^ 37.325,98 -1,78%
 Gold spot 2.382,88 +0,15%
 EUR/USD 1,0657 +0,13%
 WTI 82,62 +0,66%
#/^ Index indications calculated real time, zie disclaimer

Stijgers

WDP +4,00%
EBUSCO HOLDING +1,89%
Pharming +1,27%
Heineken +1,00%
NX FILTRATION +1,00%

Dalers

Alfen N.V. -2,86%
AMG Critical ... -2,86%
B&S Group SA -2,67%
Aegon -2,58%
INPOST -2,51%

EU stocks, real time, by Cboe Europe Ltd.; Other, Euronext & US stocks by NYSE & Cboe BZX Exchange, 15 min. delayed
#/^ Index indications calculated real time, zie disclaimer, streaming powered by: Infront