Economen houden rekening met nieuwe injectie van ECB
Marcel de Boer
woensdag 03 juli 2013, 01:31
De Süddeutsche Zeitung meldde vrijdag dat de Europese Centrale Bank (ECB) hard nadenkt over kwantitatieve verruiming (QE), het monetaire wapen dat nogal op de ouderwetse geldpers lijkt.
De inkt van het artikel was nog niet droog of een ECB-zegsman meldde dat Frankfurt weliswaar ‘een 360-gradenbenadering heeft in zijn denken’, maar slechts waar het gaat om de ondersteuning van de kredietverlening aan de reële economie, en dan met name aan het mkb.
Impuls economie eurozone
Anders gesteld: op QE hoeft niemand te rekenen. De toevoeging dat de ECB sowieso binnen haar mandaat blijft opereren, maakte dat nog eens extra duidelijk. De ECB zal geen miljarden euro’s ‘uit het niets’ creëren om hypotheek- en staatsobligaties op te kopen en zo te proberen de economie aan te zwengelen, het recept van de Federal Reserve en de Bank of Japan.
Een dag voor de maandelijkse rentevergadering is de vraag wat de ECB wel kan doen. Duidelijk is immers dat de economie van de eurozone wel een impuls kan gebruiken. De malaise in zuidelijk Europa breidt zich gestaag verder uit in noordelijke richting.
Fonds voor mkb-leningen
De verlaging van de ECB-beleidsrente tot dicht bij nul (0,5%) helpt onvoldoende. De banken geven het lage tarief slecht door aan hun klanten. Ze zijn druk bezig hun eigen balans op orde te brengen en dat valt moeilijk te rijmen met een ruime kredietverstrekking, zeker in deze lastige tijden. Maar zonder een goed functionerend kredietsysteem komt de economie niet op gang en neemt uiteindelijk ook de vraag naar geld af. Zo belandt de regio in een vicieuze cirkel.
Tot voor kort werd er druk op gespeculeerd dat de ECB samen met de Europese Investeringsbank (EIB) een fonds zou oprichten waarmee gebundelde mkb-leningen zouden kunnen worden gekocht. Als banken het risico op die leningen doorplaatsen naar Europese instellingen, ontstaat ruimte om nieuwe leningen in de markt te zetten, zo was de redenering.
'Nieuwe dosis LTRO’s'
Een kleine maand geleden bleek echter dat de ECB noch de EIB de kredietrisico’s wilde dragen. De mkb-leningenmarkt is klein, stelde Frankfurt. Om die reden is het niet eenvoudig met een effectief programma te komen.
Het plan, waar een ECB-werkgroep wel degelijk hard aan gewerkt heeft, is daarmee van tafel. Maar door te stellen dat de blik nog altijd ‘360 graden’ is, ligt het voor de hand dat er spoedig toch een majeure stap wordt gezet, stelt Erik Nielsen, hoofdeconoom van UniCredit. ‘Ik verwacht dat de ECB het probleem zo zuiver en direct als mogelijk is, zal aanpakken’, schrijft hij in een nieuwsbrief. ‘En dat is met een nieuwe dosis LTRO’s.’
Marktonrust
Die LTRO’s zijn liquiditeitsoperaties waarbij banken voor langere tijd onbeperkt geld kunnen afhalen in Frankfurt. Eind 2011, begin 2012 konden ze er al twee keer voor drie jaar terecht. Nu verwacht Nielsen dat de ECB vermoedelijk een injectie voor vijf jaar klaarzet.
Het voordeel is tweeledig, zeggen analisten. Allereerst hebben de banken voldoende middelen om krediet te verlenen als de economie vanaf de herfst zoals verwacht weer op gang komt. Maar belangrijker is dat de LTRO’s een antwoord vormen op de marktonrust die ontstond nadat de Fed had laten weten later dit jaar de voet van het gaspedaal te willen halen. Deze aankondiging veroorzaakte mondiaal volatiliteit. Ook in Zuid-Europa vlogen de rentes weer omhoog.
Krachtige boodschap
Het is deze onrust die de ECB graag wegneemt morgen. Een renteverlaging zet geen zoden aan de dijk, maar een krachtige boodschap waarbij de deur naar een verdere monetaire verruiming wordt opengezet, kan dat wel.