Steeds meer ‘junkleningen’
Een kwart van alle bedrijfsleningen hééft dat junkstempel al. Vergeleken met eerdere conjunctuurcycli, dus ook pre-Lehman, zijn bedrijfsleningen volgens de OESO nu al veel lager in kwaliteit. Ze hebben slappere voorwaarden, een langere looptijd en „inferieure bescherming” voor beleggers.
Dat zou allemaal misschien niet zo erg zijn als de economie het goed deed. Maar nu is er de coronacrisis. De doemscenario’s stapelen zich op. De OESO stelde deze week dat de groei van de wereldeconomie een half procentpunt lager kan uitvallen in 2020: 2,4 procent in plaats van 2,9 procent. Mocht er een echte pandemie komen, dan wordt dat 1,5 procent. Het Internationale Institute of Finance, de denktank van banken, zit al op een prognose van nog maar 1 procent groei.
Het aantal faillissementen zal dit jaar naar verwachting toenemen met 2,4 procent
Het bedrijfsleven heeft het inmiddels zwaar. Deze week leverde de eerste twee ‘coronafaillissementen’ op: Flybe, de Britse budgetluchtvaartmaatschappij, en Luminous Cruise, een Japanse firma die cruises aanbood met banketten en uitzicht over de stad Kobe.
Niet toevallig gaat het om de zwaar getroffen reisbranche. Het zullen niet de laatste virusgerelateerde faillissementen zijn dit jaar, afgaand op een prognose van kredietverzekeraar Atradius. In 2020 neemt het aantal faillissementen in de ontwikkelde economieën naar verwachting met 2,4 procent toe (1,4 in 2019), verwacht Atradius. Faillissementen in Nederland stijgen naar schatting met 3 procent.
En bekijk de internationale markt voor bedrijfskrediet eens niet vanuit de belegger, maar vanuit een lenend bedrijf. Als beleggers massaal uit de markt stappen, gaat de rente voor krakkemikkige bedrijfsleningen omhoog. Dat maakt het voor bedrijven die in de problemen komen duurder om aflopende kredieten te herfinancieren, en ontstaat een spiraal naar beneden.
Mohamed El-Erian, topeconoom van Allianz, wees er deze week in de Financial Times op dat veel nieuwe beleggingsfondsen zich op bedrijfsobligaties hebben gestort. Als hun klanten massaal hun inleg terugeisen uit angst voor verliezen, kan dat tot een heftige verkoopgolf leiden op de markt voor bedrijfsobligaties, met een snel stijgende rente. Niets zo eng als een markt zonder kopers, zonder liquiditeit.
Er zijn tekenen dat wat El-Erian vreest, al gaande is. De rente op Europese bedrijfsobligaties met het kredietstempel ‘BBB’ (nog nét veilig) is sinds 20 februari met zo’n 0,8 procentpunt gestegen tot 3,2 procent, volgens een index van Bank of America. Historisch gezien is dat nog steeds heel laag, maar de plotse stijging is onmiskenbaar.
In een analyse merkt ING op dat beleggers vooral een hogere risicopremie vragen voor schuld uit sectoren die door corona worden getroffen: de auto-industrie, industriële producten, energie. Allemaal sectoren die lijden onder het stokken van aanvoer uit China. Bloomberg meldde dat beleggers deze week 12,2 miljard dollar terugtrokken uit Amerikaanse fondsen die in bedrijfsschuld beleggen: het grootste bedrag op weekbasis sinds januari 2010.
Vlucht naar staatsleningen
Beleggers vluchten naar veiliger beleggingen. De vraag naar staatsobligaties – het risico van faillissement is daarop kleiner – nam de afgelopen week juist sterk toe, wat leidde tot scherpe rentedalingen. De rente op Amerikaanse tienjarige staatsleningen daalde, tot een historisch laag niveau van krap 0,8 procent op vrijdag.
Hogere rentes op bedrijfsleningen, lagere op staatsleningen: het is geen eenvoudige situatie voor centrale banken, die onder zware druk staan om in te grijpen om de coronacrisis te verzachten. Komende week vergadert de ECB. Ter discussie staat naar verluidt niet alleen een renteverlaging, maar ook het verhogen van het opkopen van bedrijfsobligaties (nu nog krap 6 miljard euro per maand, tegen ruim 14 miljard aan staatsleningen).
Dat zal de rentes van bedrijfsschuld wellicht drukken – maar zo komt ook steeds meer van die toenemend riskante schuldenberg op de balans van de centrale bank terecht.
Lees ook: Schok door Covid-19 is moeilijk te dempen met renteverlaging