Wie gelooft het Planbureau nog na nieuwe rekenblunder klimaatbeleid?
KLIMAATPLANNENDe nieuwste rekenblunder van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) leidt tot woede in Den Haag. Regeringsfracties VVD en CDA vrezen dat het klimaatbeleid zo niet meer te verkopen valt aan de burger. Ook de grote steden zijn niet blij met de ‘ondermijning’ van hun vergroeningsplannen.
Edwin van der Aa en Jan Hoedeman 14-02-20, 03:00
De PBL-rekenmeesters moeten snel intern orde op zaken stellen na de zoveelste misrekening over klimaatkosten, zo eist de Tweede Kamer. Eerder werden al meerdere blunders gemaakt bij de presentatie van cijfers over elektrisch rijden, de CO2-uitstoot en de energierekening. Nu komt daar een foute som bij over de kosten voor eigenaren van duurzamere woningen.
Lees ook
Forse rekenfout in klimaatplan: hogere kosten voor huiseigenaren
‘Minister moet uitleggen hoeveel het huiseigenaren écht kost om te vergroenen’
Gisteren kwam naar buiten dat huiseigenaren en woningcorporaties meer geld kwijt zijn dan voorzien om huizen te vergroenen. Het PBL claimt echter alleen de nationale kosten te hebben berekend, die na herberekening ‘slechts enkele procenten hoger’ uitkomen. De cijfers zeggen echter niets over de kosten (zoals btw) waar burgers direct mee te maken krijgen.
Het gaat altijd om ramingen. Heb je ooit een raming meegemaakt die je niet hoeft bij te stellen?
Klimaatminister Wiebes
PVV en Forum voor Democratie spreken van ‘list en bedrog’ door de rekenmeesters en het kabinet. Maar ook gematigder fracties fronsen hun wenkbrauwen over de opschudding die wederom ontstaat rond een PBL-stuk. En bij bestuurders van grote steden heerst naar verluidt ook frustratie over deze zoveelste ‘ondermijning’ van de klimaatplannen die zij moeten uitvoeren.
VVD-Tweede Kamerlid Mark Harbers zegt erover: ,,Rekenmeesters zoals het PBL moeten een veilig anker zijn als we beleid maken. Nu is weer gebleken dat deze organisatie nog wat te leren heeft. Wellicht moet het planbureau niet alles zelf willen doen, maar berekeningen waar ze geen verstand van hebben, overlaten aan bijvoorbeeld het Centraal Planbureau.’’
Ruim een jaar geleden was al aan de orde dat die berekening wellicht niet klopte, zo stelt CDA-Kamerlid Eric Ronnes vast: ,,Nu komt de aap uit de mouw. De cijfers blijken onjuist. Moeten we nu terug naar de tekentafel, zijn alle aannames voor het klimaatakkoord wel juist? Want haalbaarheid en betaalbaarheid zijn belangrijk, mensen komen anders in de problemen.’’
Klimaatminister Wiebes probeert het oproer ondertussen te sussen. ,,Het gaat altijd om ramingen. Heb je ooit een raming meegemaakt die je niet hoeft bij te stellen?’’
Draagvlak
De blunders van het Planbureau voor de Leefomgeving schaden desalniettemin het draagvlak voor de afspraken in het klimaatakkoord. Burgers en lagere overheden, die een hoofdrol spelen bij de uitvoering, verliezen zo vertrouwen in het vergroeningsbeleid.
Wij proberen burgers enthousiast te krijgen voor kabinetsplannen in hun stad en dan gebeurt dit
Ambtenaren en wethouders van de grote steden in onderling contact
Ambtenaren en wethouders van de grote steden reageerden gistermorgen ontstemd toen ze deze krant lazen. Volgens ingewijden werd in onderling contact over het nieuws de laatste misrekening van het PBL – over de kosten van vergroening van huizen voor eigenaren – ervaren als ‘ondermijning’ van het draagvlak .
,,Wij proberen de burgers enthousiast te krijgen voor de uitwerking van kabinetsplannen in hun stad en dan gebeurt er dit. Straks krijgen we niemand meer op het groene spoor’’, klinkt het.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is eveneens verontrust. Een woordvoerder zegt: ,,De rekening mag niet bij inwoners van onze gemeenten komen te liggen. Zo’n publicatie over het PBL doet het vertrouwen nooit goed, de cijfers moeten gewoon kloppen.’’
Geloofwaardigheid
Je komt als planbureau in riskant vaarwater terecht als je politiek beleid moet onderbouwen. Dat alles fake news is, dreig je dan te bevestigen
Hoogleraar bestuurskunde Paul Frissen (Universiteit van Tilburg)
Ook in politiek Den Haag wordt gevloekt over de kersverse kwestie. Een bron in de top van de coalitie zegt: ,,De echte schade van dit verhaal is de geloofwaardigheid aan het overheidsinstituut PBL.’’ Want er is een inmiddels een indrukwekkende reeks van missers opgebouwd.
Eerst waren daar meermaals de veel te lage PBL-inschattingen van het aantal elektrische auto’s dat burgers zouden aanschaffen. Ook was er – mede door het gebruik van oude cijfers – een verkeerde berekening van de energierekening. En het PBL moest al na zes weken een veel te optimistische som corrigeren over het halen van de CO2-doelen voor 2020. En nu dus de kwestie met de verduurzaming van woningen.
Het PBL schermt er na de publicatie in deze krant in een verklaring mee de reële definitieve kosten helemaal niet te kunnen inschatten op dit moment. ,,Wat de feitelijke kosten uiteindelijk worden, zal afhangen van bijvoorbeeld subsidieregelingen en toekomstige efficiencyverbeteringen in de bouwsector’’, meldt de organisatie. Ook wordt alleen gekeken naar de nationale kosten van de geplande verduurzaming van woningen, niet hoezeer de afzonderlijke burger de groene maatregelen in zijn portemonnee zal voelen. Met dit excuus nemen wetenschappers en politici geen genoegen.