voda schreef op 12 juni 2019 17:05:
Na inzet miljardenjoker heeft Koolmees alle vertrouwen in goede afloop pensioendeal
Na het moeizaam bereikte akkoord op hoofdlijnen over hervorming van de pensioenen gaat het heus wel goed komen met de uitwerking. Daar is Wouter Koolmees van overtuigd. 'We gaan het gewoon met elkaar cheffen,' verzekerde de minister van Sociale Zaken woensdag op zijn Merkels bij de presentatie van het pensioenadvies van de Sociaal-Economische Raad (SER).
Illustratie: Mirjam Vissers voor het FD
Niks de duivel zit in de details, het gaat gewoon gebeuren. Bovendien, er liggen al zo veel verkenningen, sommen en berekeningen dat het niet al te lang hoeft te duren voordat bijvoorbeeld is uitgedokterd hoe de leeftijdsonafhankelijke pensioenopbouw 'evenwichtig en zorgvuldig' kan worden geschrapt. Als het aan Koolmees ligt, gaat nog deze kabinetsperiode alle benodigde wetgeving naar de Tweede Kamer.
Maar overmoed komt voor de val. De Duitse bondskanselier kreeg nog spijt van haar 'Wir schaffen das'-uitspraak. Koolmees weigert mee te gaan in 'what if'-doemscenario's, maar ook hij weet dat hij niet al te luchtig kan doen over het traject dat nog voorligt.
Referendum
De eerste belangrijke horde op weg naar de geplande reset van de Nederlandse oudedagsvoorziening volgt immers al snel. Volgende week legt vakbondskoepel FNV de onderhandelingsuitkomst voor aan haar notoir onvoorspelbare achterban.
Leden worden bijgepraat in een reeks bijeenkomsten door het hele land alvorens zij hun stem uitbrengen in een onlinereferendum. De uitslag volgt op 15 juni, wanneer het FNV-ledenparlement zijn oordeel velt. Ook de vakcentrales VCP en CNV raadplegen hun achterban.
Komt er witte rook — wat overigens wel voorzichtig wordt verwacht, gezien de miljarden die het kabinet heeft uitgetrokken — dan nog is succes niet verzekerd. Er zijn eerder pensioenakkoorden geweest die in de uitwerkingsfase alsnog strandden.
Techniektijger
Maar als iemand de juiste papieren heeft om de pensioenhervorming tot een goed einde te brengen, dan is Koolmees het wel. 'Hier zie je hoe waardevol het is als iemand een klein ego heeft en een groot doorzettingsvermogen', aldus premier Mark Rutte vrijdag over de inspanningen van zijn coalitiegenoot.
Als econoom en oud-hoofd begrotingsbeleid op het ministerie van Financiën is Koolmees buitengewoon goed ingevoerd in de materie. Bovendien is hij een zelfverklaarde techniektijger die gretig in de spreadsheets duikt en zijn eigen beleidsbrieven aan de Kamer stuurt. 'Toevallig vind ik de techniek van pensioen erg leuk en interessant en mooi', zegt hij.
Voor technisch onuitvoerbare compromissen hoeft een nog op te zetten ‘stuurgroep’ van werkgevers, bonden en kabinet dan niet te vrezen. Die moet erop toezien dat bij de uitwerking van het nieuwe pensioencontract geen 'pech- en geluksgeneraties' ontstaan. Deze veiligheidsklep gaf voor CNV en VCP de doorslag, lieten de voorzitters woensdag doorschemeren.
Lesgeld
Techniek is niet alles. De onderhandelingen waren soepeler verlopen als Koolmees wat minder strak op de inhoud gericht was geweest, valt her en der te beluisteren. 'Soms zat zijn kennis hem in de weg', aldus een betrokkene. Daardoor zou hij soms te weinig oog hebben gehad voor wat de gesprekspartner nodig had om een volgende stap te kunnen zetten. En waren de geklapte onderhandelingen in november een belangrijke les.
Het goedlachse rekenwonder van D66 voelt zich duidelijk meer thuis op de inhoud dan in het politieke spel, is de teneur. Hij kan niet liegen, zegt bijvoorbeeld een van de polderaars. Als secondant van toenmalig D66-voorman Alexander Pechtold tijdens de formatie was Koolmees de dossierkenner terwijl zijn partijleider het politieke machtsspel beheerste. 'Hij zit duidelijk in zijn comfortzone wanneer het om de feiten gaat.'
Strateeg
Dat wil niet zeggen dat Koolmees geen strateeg is. Na de mislukte deal in november zocht hij intensiever steun op links om het politieke draagvlak te creëren dat de bonden nodig hadden. Het ultieme bewijs van zijn vernuftigheid is misschien wel de miljardenmeevaller die het Centraal Planbureau (CPB) op de valreep te voorschijn toverde.
De timing is immers saillant. Enkele weken geleden rekende het CPB de arbeidsparticipatie opnieuw door, wat een structurele verbetering van de overheidsfinanciën opleverde. Net op tijd voor de minister om met die sommen in zijn achterzak de laatste onderhandelingsronde in te gaan.
Gewapend met die nieuwe cijfers kon hij plots nog eens twee maanden afschaven van zijn eerder bod om de AOW-leeftijd minder snel met de levensverwachting te laten oplopen. Van tien maanden werken per gewonnen levensjaar naar acht: op zo veel toeschietelijkheid hadden zijn gesprekspartners niet gerekend. En kwam het principeakkoord alsnog dinsdag rond. 'Wir schaffen das,' inderdaad.
Lien van der Leij
fd.nl/economie-politiek/1304151/na-in...